Avansert søk

Eitt treff

Nynorskordboka 40 oppslagsord

papirkorg

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

korg eller bytte til å ha papiravfall i

gjord 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt gjǫrð; samanheng med gard og gyrde (1

Tyding og bruk

  1. band, reim eller belte til å spenne kring livet eller buken
  2. band rundt kar, bytte eller liknande
    Døme
    • gjord på tønne

fangarm

substantiv hankjønn

Opphav

samanheng med fange (3

Tyding og bruk

trådforma utvokster kring munnpartiet hos mange virvellause dyr til å fange og halde fast bytte med;
jamfør tentakel

erobring

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å erobre noko eller nokon
    Døme
    • erobringa av det nordamerikanske kontinentet;
    • erobring av politiske maktposisjonar
  2. noko som er erobra;
    Døme
    • skryte av erobringane sine

dyll

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

dylle 1

substantiv hokjønn

Opphav

jamfør færøysk dylla ‘bytte, mjølkespann’; samanheng med dall (1

Tyding og bruk

lagga trekjerald med lok og hank;

byttepapir, bøttepapir

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå tysk

Tyding og bruk

handlaga papir av særleg fin kvalitet;

byttedyr

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

dyr som eit anna dyr fangar og et;

bytteknott, bøtteknott

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. knott på loket av ei bytte
  2. liten, småvaksen gut eller mann
    Døme
    • berre ein bytteknott

butt 1

substantiv hankjønn

Opphav

av lågtysk butt ‘dunk’; samanheng med bytte (1

Tyding og bruk

  1. kagge, dunk (av tre)
    Døme
    • ause vatn frå butten
  2. lite (rundt) trekjerald
    Døme
    • smøret vart lagt i ein butt og selt

alkohol

substantiv hankjønn

Uttale

alˊ-; -hoˊl

Opphav

arabisk al-kohl ‘fint pulverisert antimon (brukt til å måle augeloka)'; gjennom mellomalderlatin alcohol ‘den finaste delen av noko, destillert essens av vin’

Tyding og bruk

  1. hydrokarbon der eitt eller fleire hydrogenatom er bytte ut med ei eller fleire hydroksylgrupper
  2. rusdrikk som inneheld alkohol i tyding 1;
    Døme
    • bruke, misbruke, halde seg borte frå alkohol

Faste uttrykk

  • kong alkohol
    personifisering av den makta rus kan ha;
    brennevinsdjevelen