Avansert søk

13 treff

Bokmålsordboka 6 oppslagsord

svoren

adjektiv

Opphav

egentlig perfektum partisipp av sverge

Betydning og bruk

Eksempel
  • en svoren tilhenger, fiende av noe

sverge

verb

Opphav

norrønt sverja

Betydning og bruk

  1. avlegge ed (1)
    Eksempel
    • sverge med hånden på Bibelen;
    • jeg sverger på at det er sant;
    • sverge dyrt og hellig
  2. Eksempel
    • banne og sverge;
    • han svor på at han skulle ta hevn

Faste uttrykk

  • sverge til
    være sterk tilhenger av;
    holde seg til
    • folk som sverger til økologisk mat

svor

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt svǫrðr

Betydning og bruk

hud, skinn på flesk
Eksempel
  • fleskesvor

bust

substantiv hunkjønn eller hankjønn

Opphav

norrønt bu(r)st

Betydning og bruk

  1. stritt og stivt hår, særlig på dyr
    Eksempel
    • en hund med raggete bust;
    • ribben hadde små rester av bust i svoren
  2. del av børste, kost eller lignende som består av stive hår eller lignende materiale
    Eksempel
    • en børste med stiv bust;
    • en filbørste med bust av fin ståltråd;
    • dørmatte med bust

Faste uttrykk

  • reise bust
    • om dyr: reise hårene på nakke og rygg som tegn på sinne
    • om person: bli sint;
      gjøre motstand
  • så busta fyker
    med stor intensitet;
    på harde livet
    • slåss så busta fyker;
    • de kranglet så busta føyk

fiende

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt fjándi, opprinnelig presens partisipp av fjá ‘hate’

Betydning og bruk

  1. person som ønsker eller forsøker å motarbeide, skade eller ødelegge en annen;
    person en har et dårlig og anspent forhold til;
    Eksempel
    • han har mange fiender;
    • venner og fiender
  2. person som aktivt motarbeider en institusjon, idé eller lignende;
    Eksempel
    • være en fiende av alt nytt;
    • en svoren fiende av kjendiseri
  3. i bestemt form entall: gruppe, væpnet styrke, stat eller lignende som en kjemper mot i krig eller konflikt
    Eksempel
    • slå fienden;
    • gå over til fienden

erklært

adjektiv

Betydning og bruk

svært klar og tydelig;
åpent uttalt;
Eksempel
  • en erklært motstander av dødsstraff

Nynorskordboka 7 oppslagsord

svoren

adjektiv

Opphav

eigenleg perfektum partisipp av sverje

Tyding og bruk

Døme
  • ein svoren fiende, tilhengjar av

sverje

sverja

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt sverja

Tyding og bruk

  1. gjere eid (1, 1);
    stadfeste noko med eid
    Døme
    • sverje med handa på Bibelen;
    • ho svor på at det var sant
  2. nytte eidar;
    Døme
    • banne og sverje;
    • han svor på at han skulle hemne seg

Faste uttrykk

  • sverje til
    vere sterk tilhengjar av;
    halde seg til
    • dei sver til ullklede

svor, svord

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt svǫrðr

Tyding og bruk

  1. (stykke av) hud på svinekjøt (flesk)
    Døme
    • fleskesvor
  2. grasrot med jorda ikring
    Døme
    • grassvor

sorenskrivar

substantiv hankjønn

Opphav

førsteleddet av sverje eigenleg ‘(eid)svoren skrivar’

Tyding og bruk

embetsdommar særleg på landet (som òg fungerer som dommar i skifteretten, i namsretten og i tinglysingssaker og som notarius publicus)

ateist

substantiv hankjønn

Uttale

ateisˊt

Tyding og bruk

tilhengar av ateisme
Døme
  • ein svoren ateist

erklært

adjektiv

Tyding og bruk

svært klar og tydeleg;
ope uttalt;
Døme
  • ein erklært motstandar av krigen

darwinist

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

tilhengjar av darwinismen
Døme
  • vere svoren darwinist