Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
119 treff

Bokmålsordboka 57 oppslagsord

brennevin

substantiv intetkjønn

Opphav

av lavtysk bernewin, opprinnelig ‘brent (dvs. destillert) vin’; jamfør brandy

Betydning og bruk

alkoholholdig drikk med mer enn 22 volumprosent alkohol
Eksempel
  • smugle brennevin og sigaretter;
  • sitte i godstolen med brunt brennevin og en sigar
Artikkelside

gin

substantiv hankjønn

Uttale

dsjinn

Opphav

fra engelsk; beslektet med sjenever

Betydning og bruk

brennevin med einerbæruttrekk og andre krydderurter
Eksempel
  • han nøt sin gin tonic på terrassen
Artikkelside

ei halv ei

Betydning og bruk

en halvflaske brennevin;
Sjå: halv
Eksempel
  • ha ei halv ei på lomma
Artikkelside

en skarp en

Betydning og bruk

dram med sterkt brennevin;
Sjå: skarp
Eksempel
  • ta seg en skarp en
Artikkelside

anisbrennevin

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

brennevin med anisolje
Artikkelside

krydderbrennevin

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

sterkt, krydret brennevin
Artikkelside

fluidum

substantiv intetkjønn

Opphav

av latin fluere ‘flyte’

Betydning og bruk

  1. i kjemi: eldre betegnelse for væsker og gasser
Artikkelside

fuselbrennevin

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

dårlig brennevin som ikke er godt nok destillert
Artikkelside

druebrennevin

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

brennevin destillert fra vin (1) som er laget av druesaft
Artikkelside

slivovits

substantiv hankjønn

Opphav

fra slavisk

Betydning og bruk

brennevin framstilt av plommer
Artikkelside

Nynorskordboka 62 oppslagsord

brennevin

substantiv inkjekjønn

Opphav

av lågtysk bernewin, opphavleg ‘brend (det vil seie destillert) vin’; jamfør brandy

Tyding og bruk

alkoholhaldig drikk med meir enn 22 volumprosent alkohol
Døme
  • søkje om løyve til å skjenkje vin og brennevin
Artikkelside

gin 1

substantiv hankjønn

Uttale

dsjinn

Opphav

frå engelsk; samanheng med sjenever

Tyding og bruk

brennevin med uttrekk av einebær og andre urter
Døme
  • ho naut ein gin tonic på terrassen
Artikkelside

ein skarp ein

Tyding og bruk

dram med sterkt brennevin;
Sjå: skarp
Døme
  • ta seg ein skarp ein
Artikkelside

ei halv ei

Tyding og bruk

ei halvflaske brennevin;
Sjå: halv
Døme
  • ha ei halv ei på innerlomma
Artikkelside

døyve

døyva

verb

Opphav

norrønt deyfa ‘gjere dauv’

Tyding og bruk

  1. gjere svakare, mildare eller mindre;
    Døme
    • døyve gråten;
    • døyve tørsten;
    • døyve samvitet;
    • døyve lukta frå grisehuset;
    • få morfin for å døyve smertene;
    • dei døyvde flammene med hageslangen
    • brukt som adjektiv
      • høyre ein døyvd smell;
      • døyvande larm;
      • døyvande brennevin
  2. gjere ukvass
    Døme
    • døyve egga
  3. setje til veggs;
    tukte;
    roe ned
    Døme
    • ingen greidde å døyve henne
  4. mjuke opp og reie til (garn) i damp eller varmt vatn

Faste uttrykk

  • døyve ned
    dempe
    • døyve ned larmen
Artikkelside

kaffidokter

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

kaffi (2) med brennevin (og sukker) i
Døme
  • ta seg ein kaffidokter
Artikkelside

brandy

substantiv hankjønn

Uttale

brænˊdi

Opphav

frå engelsk , forkorting for forelda brandwine, brandewine ‘brennevin’

Tyding og bruk

druebrennevin som blir lagra på fat (2)
Døme
  • vi fekk kaffi og brandy etter middagen
Artikkelside

slivovits

substantiv hankjønn

Opphav

frå slavisk

Tyding og bruk

brennevin laga av plommer
Artikkelside

halv 1

adjektiv

Opphav

norrønt halfr

Tyding og bruk

  1. som utgjer den eine av to (meir eller mindre like store) delar
    Døme
    • dei delte og fekk eit halvt eple kvar;
    • halve kongeriket;
    • ein halv liter;
    • to og ein halv
    • brukt som substantiv
      • ikkje det halve;
      • det halve hadde vore meir enn nok;
      • ein halv må vere lov
    • brukt som adverb
      • snu seg halvt på stolen
  2. om mengde, fart eller anna måleining, som er fylt eller blir brukt ca. halvparten av maksimal kapasitet;
    halvfull, halvfylt
    Døme
    • ei halv flaske;
    • ta ein halv øl;
    • båten gjekk med halv fart
  3. om klokkeslett: 30 minutt før heil time
    Døme
    • klokka er halv ni, altså 08.30 eller 20.30
  4. som utgjer opp til halvdelen av noko;
    delvis (2), nesten
    Døme
    • vere oppe halve natta;
    • oppleve det som ein halv fridag;
    • ein halv siger
  5. brukt som adverb: delvis, nesten, i ein viss mon
    Døme
    • han sa det halvt i spøk;
    • dei sat halvt smilande;
    • ho stirra halvt forbi han
  6. om gjerning, karakter, lovnad, sanning, svar og liknande: ikkje heil, ufullkomen, ufullstendig
    Døme
    • ein halv lovnad;
    • eit halvt svar;
    • ta halve standpunkt

Faste uttrykk

  • ei halv ei
    ei halvflaske brennevin
    • ha ei halv ei på innerlomma
  • ein halv gong
    femti prosent (meir);
    ofte brukt i samanlikningar om mengde, storleik eller liknande
    • utgiftene vart en halv gong større;
    • dreie mutteren ein halv gong til;
    • den norske kystlinja går to og ein halv gong rundt jorda
  • flagge på halv stong
    la flagg henge eit stykke ned på flaggstong for å vise sorg ved dødsfall og gravferd
  • halvt om halvt
    (etter tysk halb und halb) bortimot, så å seie
    • vere halvt om halvt trulova
  • med eit halvt auge
    med ein gong, med å sjå berre lausleg
    • at den er øydelagd, kan eg sjå med eit halvt auge
  • med eit halvt øyre
    utan å høyre godt etter
    • læraren lytta med eit halvt øyre
  • på halv tolv
    ikkje heilt rett, skeivt, tilfeldig, utan styring;
    på skeive
    • med hatten på halv tolv;
    • det har gått litt på halv tolv i det siste
Artikkelside

krydderbrennevin

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

sterkt, krydra brennevin
Artikkelside
Side 1 av 7