Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
68 treff

Bokmålsordboka 29 oppslagsord

Nynorskordboka 39 oppslagsord

smeltedigel

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

eldfast digel til å smelte metall i
Døme
  • ein smeltedigel med flytande masse

Faste uttrykk

  • kome i smeltedigelen
    òg: bli heilt endra el. omskapt
Artikkelside

smalte

substantiv hankjønn

Opphav

frå italiensk ‘mørtel, emalje’, opphavleg frå germansk; samanheng med smelte (3

Tyding og bruk

koboltglas som i pulverform blir brukt til blåfarge i glas, emalje, keramisk glasur og dekor
Artikkelside

sameine

sameina

verb

Opphav

av eine (3

Tyding og bruk

  1. føre, smelte, slå saman i ein heilskap
    Døme
    • sameine dei beste eigenskapane i dei to artene
    • refleksivt: semjast
      • få folk til å sameine seg el. sameinast
    • i perfektum partisipp:
      • Dei sameinte nasjonane – fork. SN
  2. i kjemi: få sams, endra molekylstruktur
    Døme
    • dei to stoffa sameinte seg til ei ny sambinding
  3. få til å høve i hop
    Døme
    • prøve å sameine vitskap og kristendom
Artikkelside

reise 3

reisa

verb

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. bryte opp, fare av stad, dra (17)
    Døme
    • reise sin veg;
    • reise frå mannen sin – flytte frå
    • gå frå teneste og liknande
      • reise på dagen
    • kome bort, smelte, tine
      • snøen har reist;
      • ryk og reis! – sjå ryke (2)
  2. vere på reise, fare
    Døme
    • reise rundt i verda;
    • vere ute og reise;
    • reise med tog, båt;
    • reise på tommelen – haike
    • om handelsreisande:
      • reise i skotøy

Faste uttrykk

  • reise med
    ta med seg (noko), stele
Artikkelside

fordøye

fordøya

verb

Opphav

frå lågtysk ‘få til å smelte, tine’, av for- (2; samanheng med tøyr og tø (2

Tyding og bruk

  1. løyse opp mat slik at næringsemna i han kan sugast opp frå tarmen;
    Døme
    • fordøye maten
  2. i overført tyding: ta imot, forstå
    Døme
    • fordøye lesestoffet
Artikkelside

digel

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt digull; truleg påverka av latin tegula ‘lerpotte’

Tyding og bruk

kar til å smelte metall i;
jamfør smeltedigel
Artikkelside

bråne

bråna

verb

Opphav

norrønt bráðna; samanheng med bre (2

Tyding og bruk

Døme
  • snøen brånar
Artikkelside

bre 2, brede 3

breda

verb

Opphav

norrønt bræða

Tyding og bruk

  1. Døme
    • snøen byrjar å bre kring stilker og strå
  2. få til å smelte
    Døme
    • bre is;
    • bre smøret i kjelen
  3. Døme
    • bre båten
  4. liggje på egg;
    ruge
    Døme
    • høna brer i tre veker
Artikkelside

assimilere

assimilera

verb

Uttale

asimileˊre

Opphav

av latin assimilare ‘gjere lik’, av ad ‘til’ og similis ‘lik’

Tyding og bruk

  1. gjere heilt eller delvis lik;
    smelte saman
    Døme
    • dei tilflytta vart snart assimilerte i bygdesamfunnet
  2. ta opp og gjere til ein homogen del av seg sjølv
    Døme
    • assimilere framande kulturelement
  3. i fysiologi: (ta eller suge opp i seg og) lage om næringsemne til sambinding(ar) som går inn som ein del av organismen
    Døme
    • plantene assimilerer karbondioksid
Artikkelside
Side 4 av 4