Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
85 treff

Bokmålsordboka 1 oppslagsord

Nynorskordboka 84 oppslagsord

omstende

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom lågtysk; frå latin circumstantia

Tyding og bruk

  1. forhold, tilhøve;
    Døme
    • særlege omstende som gjev grunnlag for fritak
  2. Døme
    • under alle omstende
  3. vilkår i omgjevnadene
    Døme
    • leve under vanskelege ytre omstende

Faste uttrykk

  • formildande omstende
    tilhøve som fører til mildare straff eller dom
    • retten meiner at det er fleire formildande omstende i denne saka
  • i omstende
    gravid
  • skjerpande omstende
    tilhøve som fører til strengare straff
Artikkelside

formildande omstende

Tyding og bruk

tilhøve som fører til mildare straff eller dom;
Døme
  • retten meiner at det er fleire formildande omstende i denne saka
Artikkelside

nettopp

adverb

Opphav

av nett (3 og opp , opphavleg ‘heilt opp’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • nettopp, slik er det!
    • det er nettopp det eg meiner;
    • han er ikkje nettopp den greiaste i klassa
  2. for ein augeblink sidan;
    i stad;
    Døme
    • dei gjekk no nettopp
  3. i augeblinken;
    akkurat no
    Døme
    • eg står nettopp og ventar
  4. om ein augeblink
    Døme
    • konserten skulle nettopp ta til
Artikkelside

modus

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin ‘mål, måte’

Tyding og bruk

  1. i språkvitskap: verbalkategori som uttrykkjer kva talaren meiner om det som blir sagt, om det skal tolkast som ein påstand, eit ynske eller eit påbod
    Døme
    • moderne norsk har to modi, indikativ og imperativ
  2. om elektroniske apparat: innstilling (1), funksjon (4)
  3. mental tilstand
    Døme
    • eg må vere i rett modus før kampen tek til
Artikkelside

uttrykkje, uttrykke

uttrykkja, uttrykka

verb

Opphav

etter tysk; frå fransk exprimer

Tyding og bruk

  1. stå for, vise (seg i);
    gje (språkleg) form, formulere;
    • valet uttrykker folkeviljen;
    • konjunktiv uttrykker eit ynske;
    • uttrykke stor takk, stor tvil;
    • uttrykke kva ein meiner;
    • uttrykke seg (klart, dumt) – ordleggje seg, formulere noko (munnleg el. skriftleg)
  2. i matematikk:
    • finn lengda uttrykt i meter
Artikkelside

lever

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt lifr

Tyding og bruk

stor kjertel som skil ut gall (1, 1)
Døme
  • ha småsei og lever til middag;
  • levra bryt ned alkohol

Faste uttrykk

  • frisk på levra
    kvik, opplagd, lystig
  • snakke rett frå levra
    seie rett ut det ein meiner
    • ho snakkar alltid rett frå levra
Artikkelside

snakke rett frå levra

Tyding og bruk

seie rett ut det ein meiner;
Sjå: lever
Døme
  • ho snakkar alltid rett frå levra
Artikkelside

NN

forkorting

Opphav

forkorting for latin nomen nescio ‘eg kjenner ikkje namnet’

Tyding og bruk

nemning for ein person ein ikkje kjenner eller ikkje vil nemne namnet på
Døme
  • dersom NN meiner dette, …
Artikkelside

nisselue, nisseluve

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. raud topplue
  2. nytta som symbol for det ein meiner er norsk trongsyn og sjølvgodskap
    Døme
    • i denne saka har politikarane drege nisselua godt ned
Artikkelside

luremus

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

brukt nedsetjande om kvinne som ein meiner gjev inntrykk av å ynskje sex og så trekkjer seg
Artikkelside
Side 2 av 9