Avansert søk

Eitt treff

Nynorskordboka 18 oppslagsord

kresen

adjektiv

Opphav

samanheng med norrønt krás ‘velsmakande rett’; jamfør krås (1

Tyding og bruk

  1. som berre liker visse slag mat;
    vanskeleg i matvegen;
    Døme
    • kresne barn som ikkje vil ete grønsaker
  2. kritisk og nøyen når det gjeld å velje, godta eller verdsetje noko
    Døme
    • kresne tilhøyrarar;
    • vere kresen på fisken;
    • lage eit krese utval av julesongane

forvand, forvend, forvent

adjektiv

Opphav

perfektum partisipp av forvenje

Tyding og bruk

matvand

adjektiv

Tyding og bruk

nøyen på maten;
kresen

kostforaktar

substantiv hankjønn

Opphav

av kost (3

Tyding og bruk

person eller dyr som er kresen på maten

krevjande

adjektiv

Opphav

av krevje

Tyding og bruk

  1. som krev stor innsats;
    Døme
    • krevjande oppgåver;
    • ein krevjande situasjon;
    • ho hadde ei krevjande stilling
  2. som stiller store krav;
    Døme
    • eit krevjande publikum;
    • krevjande kundar

piren 2

adjektiv

Opphav

av pire (3

Tyding og bruk

  1. Døme
    • vere piren på maten

fin på det

Tyding og bruk

fin

adjektiv

Opphav

seint norrønt fínn ‘blank, glatt’; opphavleg av latin finis med tyding ‘avslutta, fullført’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • fin mat;
    • fin ordning;
    • fine opplevingar;
    • fine forhold;
    • ha det fint;
    • fint vêr;
    • det er fint å kjenne seg trygg;
    • fine ord og gode intensjonar
    • brukt som adverb
      • greie seg fint
  2. som det er lett å like;
    behageleg, pen
    Døme
    • fin jente;
    • fine klede;
    • fine fargar;
    • fint utsyn;
    • ein fin dag
  3. Døme
    • vere av fin familie
    • brukt som substantiv
      • skal du mengje deg med dei fine?
    • brukt som adverb
      • snakke fint
  4. Døme
    • eit tvers igjennom fint menneske;
    • ha eit fint sinn
  5. varsam, taktfull
    Døme
    • på ein fin måte
    • brukt som adverb
      • fare fint med sølvtøyet
  6. brukt ironisk for å uttrykkje skepsis eller mild kritikk
    Døme
    • det var ei fin historie;
    • du er meg ein fin fyr!
  7. tynn, spe
    Døme
    • fin tråd;
    • fin røyst
  8. glatt, mjuk
    Døme
    • fin silke
  9. småkorna, findelt
    Døme
    • fin sand;
    • fint regn;
    • fint mjøl
    • brukt som adverb
      • hakke noko fint
  10. kjensleg, nøyaktig
    Døme
    • ha fin høyrsel;
    • fine nyansar;
    • det er fint handarbeid å lage sylgjer
    • brukt som adverb
      • fint gradert
  11. Døme
    • fint gull
  12. brukt som forsterkande adverb: heilt, pent
    Døme
    • ho blir fint nøydd til å kome heim

Faste uttrykk

  • fin i farten
    rusa
    • han er alt temmeleg fin i farten
  • fin på det
  • fint lite
    svært lite
  • sitje fint i det
    vere ille ute

gane 1

substantiv hankjønn

Opphav

samanheng med norrønt gan ‘gap, skrik’

Tyding og bruk

  1. skiljevegg mellom munn- og nasehola;
    tak i munnhola;
    Døme
    • den harde ganen;
    • den mjuke ganen
  2. gane (1, 2) tenkt som stad for smakssansen
    Døme
    • ein kresen gane;
    • maten var ei oppleving både for sinn og gane

Faste uttrykk

matskjønar, matskjønnar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

kresen kjennar av (finare) mat;