Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 27 oppslagsord

dotter

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt dóttir

Tyding og bruk

  1. kvinne eller jente i høve til foreldra sine;
    til skilnad frå son
    Døme
    • få ei dotter;
    • dottera mi;
    • mor og dotter;
    • dotter av ein sjukepleiar;
    • dei har ein son og to døtrer;
    • den to år gamle dottera;
    • den yngste dottera
  2. i overført tyding: jente eller kvinne med ein bestemt tilhøyrsel til ein stad, ein tid, eller eit folk
    Døme
    • ei dotter av si tid;
    • ei dotter av borgarskapet
Artikkelside

brordotter

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

dotter til bror;
Artikkelside

prinsesse

substantiv hokjønn

Uttale

prinsesˋse

Opphav

frå fransk

Tyding og bruk

  1. dotter til (regjerande) monark;
    ikkje-regjerande kvinneleg medlem av eit kongehus
  2. kvinneleg medlem av eit fyrstehus i ein mindre stat eller delstat
Artikkelside

metronym

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå gresk, av meter ‘mor’ og onyma ‘namn’

Tyding og bruk

namn som er danna av førenamnet til mora og ordet for son eller dotter, som i Ivar Elison og Klara Åstedotter;
motsett patronym
Artikkelside

patronymikon

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå gresk, av pater ‘far’ og onyma ‘namn’

Tyding og bruk

namn som er danna av førenamnet til faren og ordet for ‘son’ eller ‘dotter’, som i Tryggvason, Sverresdatter og Pedersdotter;
motsett metronymikon
Artikkelside

patronym

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

namn som er danna av førenamnet til faren og ordet for ‘son’ eller ‘dotter’, som i Tryggvason, Sverresdatter og Pedersdotter;
motsett metronym
Artikkelside

niese

substantiv hokjønn

Opphav

gjennom fransk; frå latin neptis ‘sonedotter, dotterdotter’

Tyding og bruk

dotter til bror eller syster (eller til bror eller syster til ektefellen);
jamfør nevø
Artikkelside

markise 1

substantiv hokjønn

Uttale

markiˋse

Opphav

frå fransk; jamfør marki

Tyding og bruk

kone eller dotter til ein marki
Artikkelside

megge

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt mǿðgur ‘mor og dotter’

Tyding og bruk

  1. ufordrageleg kvinne
  2. stor og kraftig kvinne
Artikkelside

mor

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt móðir; jamfør moder

Tyding og bruk

  1. kvinne som har barn
    Døme
    • bli mor til tvillingar;
    • mor og dotter;
    • mora hennar Kari;
    • mor til Kari;
    • vere som ei mor for nokon;
    • mora mi;
    • ho mor er ikkje heime;
    • sjå, mor!
  2. dyr av hokjønn som har avkom
    Døme
    • andungane følgjer mora
  3. (gift) kvinne som styrer eit hushald eller liknande
  4. jamfør moder
    Døme
    • norskfaget er alle fags mor
  5. brukt som førsteledd i samansetningar: livmor;
    i ord som morkake, mormunn

Faste uttrykk

  • be for si sjuke mor
    be for seg sjølv under påskot av å tale for andre
  • inga kjære mor
    inga hjelp i å klage;
    inga bøn, ingen nåde
  • mor Noreg
    Noreg og den norske nasjonen
Artikkelside
Side 1 av 3