Avansert søk

Eitt treff

Nynorskordboka 112 oppslagsord

vern

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt vernd, vǫrn; samanheng med verje (2

Tyding og bruk

  1. det å verne;
    noko som tryggjer, gjev ly mot eitkvart
    Døme
    • skogen gjev vern mot fjellvinden;
    • eit vern mot ytre fiendar;
    • bruke fordommane til vern mot nye tankar
  2. samskipnad, lag (6) som vernar
    Døme
    • heimevern;
    • ordensvern

verne

verna

verb

Opphav

norrønt verna; av vern

Tyding og bruk

Døme
  • verne fedrelandet;
  • verne seg mot tap;
  • verne om familien;
  • halde si vernande hand over noko

Faste uttrykk

  • verna sysselsetjing
    attføringsarbeid for yrkesvalhemma

parlamentarisk immunitet

Tyding og bruk

delvis vern mot straffeforfølging som ein parlamentsmedlem har;

skjerm

substantiv hankjønn

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. innretning som tener til vern mot noko
    Døme
    • brette opp skjermen på lua
  2. flate av glas, metall eller liknande på fjernsyn eller elektronisk eining
    Døme
    • bruke tid framfor skjermen;
    • skjermen på ein mobiltelefon
  3. blomsterstand med fleire blomsterstilker frå same punktet

luftvern

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

tiltak til vern mot luftåtak;
jamfør luftforsvar

ingeniørvåpen

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

del av ein hær som har ansvar for mobilitet og vern mot kjemiske, biologiske og kjernefysiske stridsmiddel

isolasjon

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør isolere

Tyding og bruk

  1. avstenging eller avsperring frå omverda;
    Døme
    • leve i fullstendig isolasjon;
    • bryte isolasjonen
  2. materiale til vern mot elektrisk straum, lyd, kulde, fukt og liknande
    Døme
    • isolasjonen mellom romma er dårleg;
    • isolasjonen på ein elektrisk leidning

helsevern

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

Faste uttrykk

  • psykisk helsevern
    del av helsetenesta som gjeld personar med psykiske lidingar

jordvern

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

vern av jord som kan brukast til planteproduksjon

protektorat

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. traktatfesta tilhøve mellom to statar der den sterkaste skal gje politisk og militært vern til den veikaste (som har indre sjølvstyre)
  2. stat som er under ein annan stats herredøme
    Døme
    • Hitler-Tyskland fekk skipa protektoratet Böhmen-Mähren