Avansert søk

Nynorskordboka 36 oppslagsord

tjuveri

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

det å stele

Døme

simpelt tjuveri blir mildare dømt enn grovt tjuveri

stuld

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt stuldr; av stele (

Tyding og bruk

steling, tjuveri

sporlaus

adjektiv

Tyding og bruk

som ikkje lèt spor etter seg

Døme

sporlaus ferdsel;
eit sporlaust tjuveri

brukt som adverb:
- bli sporlaust borte;
- han har vore sporlaust forsvunnen i tre veker

skuldgitt, skyldgitt

adjektiv

Tyding og bruk

klaga (for noko);

bruk samsvarsbøying framfor eit substantiv:
- den skuldgitte mannen;
- skuldgitte kvinner
bruk ubøygd form etter eit usjølvstendig verb
- eg er skuldgitt;
- dei var skuldgitt for tjuveri

skuldgjeven, skyldgjeven

adjektiv

Tyding og bruk

som påtalemakta mistenkjer for ei strafflagd gjerning;

Døme

den skuldgjevne er i slekt med han som er krenkt;
dei var skuldgjevne for tjuveri

urett 1

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

urimeleg handlemåte;
urettferd;
overgrep
Døme
- hemne ein urett;
- lide urett;
- gjere urett mot nokon;
- eg er redd dei gjer ho urett;
- dei kjempar mot all uretten i verda
det å ta feil;
mistak, mistyding;
feilgrep
Døme
- eg må finne meg i å ha urett iblant

Faste uttrykk

med urette
utan grunn;
feilaktig
han er med urette mistenkt for tjuveri

simpel

adjektiv

Opphav

av latin simplex ‘einfelt’

Tyding og bruk

av låg kvalitet;
med dårlege eigenskapar;
tarveleg (1);
sjofel, ufin
Døme
- hotellet har eit simpelt preg;
- ein simpel fyr
- brukt som adverb:
  det var simpelt gjort
enkel, kvardagsleg, vanleg
Døme
- det er mi simple plikt

Faste uttrykk

simpelt fleirtal
fleirtal av røyster utan omsyn til det samla talet på røyster;
til skilnad frå absolutt fleirtal og kvalifisert fleirtal
simpelt tjuveri
i jus: tjuveri utan skjerpande omstende

huke 2

huka

verb

Opphav

Tyding og bruk

lage hukar (1;
ta seg fram i tverre svingar
Døme
- vegen hukar seg fram etter lia
stikke eller hekte (hake, krok eller liknande) inn i ring eller anna opning
Døme
- huke båtshaken i fortøyingsringen
gripe eller dra til seg med krok, hake eller liknande
Døme
- huke fisken opp i båten;
- huke til seg noko
få tak i;
fakke, arrestere
Døme
- bli huka for tjuveri;
- endeleg greidde eg å huke deg!

Faste uttrykk

huke seg fast
- om ting: setje seg, hekte seg fast
- om person: gripe tak for å halde seg fast

grov 3

adjektiv

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

sett saman av store delar eller partiklar;
storbygd, kraftig, tjukk, klumpete;
til skilnad frå fin (9)
Døme
- ein stor og grov kar;
- grovt tømmer;
- grov sand;
- grovt sandpapir;
- grovt brød;
- grove andletsdrag;
- grov hud
lite detaljert, unyansert, lite nøyen
Døme
- få eit grovt overslag;
- vi gjorde berre ei grov måling;
- eg er i grove trekk samd med deg
- brukt som adverb
  hogge noko grovt til;
  grovt skissert
stor, alvorleg, brutal
Døme
- eit grovt tjuveri;
- ta grov betaling;
- ha grovt med pengar;
- bli dømd for grov vald
- brukt som adverb
  lyge grovt
mørk, djup
Døme
- han har ikkje særleg grov stemme
dryg, udanna, uhøfleg, rå;
som er på kanten
Døme
- ho er grov i kjeften;
- fortelje ei grov historie;
- kome med grove skuldingar;
- vil du høyre ein grov vits?

Faste uttrykk

det grøvste
det viktigaste eller mest vesentlege;
størsteparten
grov kam
kam med stort mellomrom mellom tennene
grov sjø
(sjø med) store bølgjer

forsikre

forsikra

verb

Opphav

frå lågtysk ‘gjere sikker’; av for- (

Tyding og bruk

seie eller hevde for visst;
overtyde;
garantere
Døme
- forsikre nokon om at oppgåva er i trygge hender;
- eg kan forsikre deg at eg vil
teikne forsikring (3) på;
trygde (3), assurere
Døme
- forsikre huset sitt;
- forsikre kunstverk mot skade og tjuveri;
- ho var heldigvis forsikra

Faste uttrykk

forsikre seg om
gjere seg viss på
forsikre seg om at døra er låst

Resultater per side: