Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 114 oppslagsord

kvitt

substantiv inkjekjønn

Opphav

av kvit

Tyding og bruk

  1. kvit farge
    Døme
    • flagget i raudt, kvitt og blått;
    • kle seg i kvitt
  2. kvitt fargestoff

Faste uttrykk

  • kjole og kvitt
    finklede for menn med svart snippkjole og bukse og kvit skjorte
  • svart på kvitt
    skriftleg stadfesting på noko
Artikkelside

kvitt 3

adjektiv

Opphav

norrønt kvittr, gjennom lågtysk; frå latin quietus ‘roleg’

Tyding og bruk

  1. fri for noko
    Døme
    • bli kvitt noko;
    • vi er kvitt støyen
  2. fri for krav;
    Døme
    • no er vi kvitt
  3. sliten, utmatta
Artikkelside

kvitte

kvitta

verb

Opphav

norrønt kvitta; av kvitt (3

Tyding og bruk

gjere opp ein rekneskap
Døme
  • kvitte skulda si

Faste uttrykk

  • kvitte seg med noko
    skilje seg av med, gje frå seg
    • ho kvitta seg med bilen
Artikkelside

kvit

adjektiv

Opphav

norrønt hvítr

Tyding og bruk

  1. med same farge som nyfallen snø (eit fargeinntrykk som kjem fram når mest alt lyset blir kasta attende)
    Døme
    • kvit skjorte;
    • teikne på kvitt papir;
    • det kvite huset;
    • smile med kvite tenner;
    • ete fiskebollar i kvit saus til middag
  2. om hår og skjegg: kvit (1) av elde
    Døme
    • bli heilt kvit i håret
  3. om person: med unormalt lys hudfarge, til dømes på grunn av sinnsrørsle eller hardt strev
    Døme
    • vere kvit av sinne;
    • vere kvit og bleik av inneliv
  4. om person: med lys hudfarge
    Døme
    • ei kvit kvinne i 50-åra
    • brukt som substantiv
      • det økonomiske gapet mellom kvite og svarte i USA
  5. brukt som substantiv: sjakkspelar med kvite brikker
    Døme
    • kvit vinn med remis;
    • springaren til kvit vart sett ut av spel
  6. om eldre forhold, brukt som substantiv: antirevolusjonær, antikommunistisk (etter den kongelege franske lilja)
    Døme
    • kampen mellom dei raude og dei kvite

Faste uttrykk

  • det kvite i auga
    den kvite senehinna i auga
    • ho var så sint at vi berre såg det kvite i auga
  • gå kvit
    om sjø eller bølgjer: ha skumtoppar
    • sjøen går kvit
  • heise det kvite flagget
    overgje seg
  • kvit brur
    brur kledd i kvitt
    • ho skal stå kvit brur
  • kvit elefant
    noko dyrt og unyttig
  • kvit fisk
    fisk som er kvit i kjøtet, til dømes torsk og sei
  • kvit jul
    jul med snø
  • kvit lygn
    lygn for å spare nokon for ei lei sanning;
    naudlygn
  • kvit magi
    hekseri og trolldom som ikkje skader andre
  • kvit månad
    månad utan alkoholbruk
  • kvit slavehandel
    handel med personar med kvit hudfarge, særleg kvinner, som blir selde som billig arbeidskraft eller til prostitusjon
  • kvit som eit laken
    svært bleik
    • han vart kvit som eit laken i andletet
  • kvitt brød
  • kvitt flagg
  • kvitt gull
    legering av gull, kopar, sink og nikkel som er mykje brukt i smykke
  • kvitt kjøt
    kjøt frå fjørfe, særleg kylling og kalkun
    • forbruket av kvitt kjøt har auka
  • på det kvite lerretet
    på filmduken, ved filmen
  • skyte ein kvit pinn etter
    gje opp som tapt;
    gje opp vona om
Artikkelside

lufte ut

Tyding og bruk

Sjå: lufte
  1. skifte ut lufta i eit lokale, oftast ved å opne vindauga
  2. bli kvitt gamle meiningar og synsmåtar som har stengt for nye tankar og idear
Artikkelside

kjole og kvitt

Tyding og bruk

finklede for menn med svart snippkjole og bukse og kvit skjorte;
Sjå: kjole, kvitt
Artikkelside

kvit brur

Tyding og bruk

brur kledd i kvitt;
Sjå: brur, kvit
Døme
  • ho skal stå kvit brur
Artikkelside

dei norske fargane

Tyding og bruk

fargane i det norske flagget (raudt, kvitt og blått) brukt som symbol for Noreg, særleg representert av idrettsfolk;
Sjå: farge
Døme
  • laget forsvarer dei norske fargane
Artikkelside

engelsk broderi

Tyding og bruk

kvit saum av broderte hol på kvitt tøy;
Døme
  • ta opp att gamle teknikkar som hardangersaum og engelsk broderi
Artikkelside

nissen på lasset

Tyding og bruk

noko uheldig eller ugagnleg som ein vil kome bort frå, men ikkje kan bli kvitt;
Sjå: lass, nisse
Artikkelside
Side 1 av 12