Avansert søk

Nynorskordboka 34 oppslagsord

hane

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt hani

Tyding og bruk

hanndyr av tamhøns eller ymse andre arter av hønsefuglar
Døme
- hane og høne;
- hanen gol for tredje gong
- - orrhane
ting som har (eller opphavleg har hatt) form som liknar ein hane (1)
Døme
- hanen på mønet snur seg etter vinden;
- hanen på børsa var slått sund;
- skifte ut hanen
- - geværhane
  - vêrhane

Faste uttrykk

den raude hanen gjel
det brenn;
det er brann
brannvernet har plikt til å rykkje ut når den raude hanen gjel
einaste hanen i korga
einaste mannen blant fleire kvinner
før hanen gjel
svært tidleg
vere oppe før hanen gjel
stolt/kry/byrg som ein hane
svært stolt

tupp 1

substantiv hankjønn

Opphav

same opphav som topp (: tyding 2 på grunn av hanekammen

Tyding og bruk

ytste, spisse eller avsmalnande ende av noko (langvore);
spiss (1, tipp (1
- - fingertupp
  - skitupp
  - skotupp
hane
tosk, narr

Faste uttrykk

på tuppane
spent (1 (på utfallet frå ei hending);
vaken (1), ivrig

heilspenn

substantiv inkjekjønn

Faste uttrykk

i helspenn
- om ting, særleg hane på skytevåpen: heilt spent
  han kasta seg ned med hagla i heilspenn
- full av spenningar i kroppen;
  svært spent
  kropp og sinn er i heilspenn;
  nervene er i heilspenn;
  alle var i heilspenn

hanebein

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

bein (, 4) på hane

Faste uttrykk

gjere hanebein til
gjere kur til

sparre

sparra

verb

Opphav

gjennom engelsk spar ‘bokse’; frå eldre fransk esparer ‘bruke sporane’ (om hane)

Tyding og bruk

bokse eller bryte mot ein sparringpartnar (1)
i overført tyding: få motargument frå ein annan person;
diskutere
Døme
- ho fekk fleire å sparre med og lære av

i helspenn

Tyding og bruk

Sjå: heilspenn

om ting, særleg hane på skytevåpen: heilt spent
Døme
- han kasta seg ned med hagla i heilspenn
full av spenningar i kroppen;
svært spent
Døme
- kropp og sinn er i heilspenn;
- nervene er i heilspenn;
- alle var i heilspenn

stolt/kry/byrg som ein hane

Tyding og bruk

svært stolt;

Sjå: hane

før hanen gjel

Tyding og bruk

svært tidleg;

Sjå: hane

Døme

vere oppe før hanen gjel

den raude hanen gjel

Tyding og bruk

det brenn;

det er brann;

Sjå: hane, raud

Døme

brannvernet har plikt til å rykkje ut når den raude hanen gjel

einaste hanen i korga

Tyding og bruk

einaste mannen blant fleire kvinner;

Sjå: hane, korg

Side 1 av 4

Resultat per side: