Avansert søk

Nynorskordboka 56 oppslagsord

somnambul

adjektiv

Opphav

av latin somnus ‘søvn’ og ambulare ‘gå’

Tyding og bruk

som går i søvne;

som er i ein tilstand av somnambulisme

time 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt tími ‘tid, gong’

Tyding og bruk

tidseining på 60 minutt
Døme
- togturen tek 2 timar;
- timane gjekk;
- ho kjem om ein time;
- tene 165 kr timen;
- det regna i time etter time
- - arbeidstime
  - halvtime
  - kilowattime
  - klokketime
brukt i genitiv for å vise varigheit:
Døme
- åtte timars arbeidsdag;
- reisen tek ein times tid;
- få seg eit par timars søvn
undervisningsøkt, oftast på 40 eller 45 minutt
Døme
- få fri siste timen;
- bråke i timen
- - norsktime
  - skuletime
  - speletime
  - undervisningstime
ubestemt tidsrom;
tid (1, 3), tidspunkt, stund (1)
Døme
- i vakne timar om natta;
- hennar lykkelegaste time
avtale (1, 2) der ein mottek ei teneste eller behandling
Døme
- tinge time hos frisøren;
- eg har time hos legen kl. to
- - legetime
  - tannlegetime

Faste uttrykk

dei små timane
timane etter midnatt
byen stilna av mot dei små timane
ein times tid
om lag ein klokketime
eg blir borte ein times tid
i ellevte time
i siste augeblink;
i siste liten
dei snudde i ellevte time
i tolvte time
i siste liten, svært seint
på timen
straks
sove i timen
gå glipp av eller oversjå noko sentralt
lovforslaget syner at regjeringa har sove i timen
time for time
- medan tida går
  håpet svinn time for time
- med hyppige oppdateringar;
  tett (9)
  rapportere om utviklinga time for time
time ut og time inn
i mange timar
øve time ut og time inn

evig søvn

Tyding og bruk

Sjå: søvn

Døme

han fall i evig søvn;
ho søver den evige søvnen

gni søvnen ut av auga

Tyding og bruk

Sjå: søvn

falle i søvn

Tyding og bruk

gå frå vaken til sovande tilstand;

Sjå: søvn

søve

søva

verb

Tyding og bruk

få til å sove (1);

bysse ( i søvn;

søt

adjektiv

Opphav

norrønt sǿtr

Tyding og bruk

med behageleg og god smak eller lukt som minner om sukker eller honning;
motsett sur (1)
Døme
- søte kaker;
- safta var litt for søt;
- han kjøpte den søte sjokoladen;
- den søte lukta av jordbær;
- brødet er søtare enn eg er van med
- brukt som adverb:
  kakene smaker søtt;
  det angar søtt av blomstrar
brukt som substantiv: mat med søt smak
Døme
- noko søtt til kaffien;
- han er glad i det søte
som ikkje er sur (2) eller salt (2;
frisk (2, 1), fersk (2)
Døme
- søt mjølk;
- søtt vatn
som er lett å like;
sjarmerande, tiltalande, inntakande
Døme
- ei søt forteljing;
- for ein søt unge!
- den søte, raude sommarkjolen hennar;
- dette huset er verkeleg søtt
som uttrykkjer varme og inderlege kjensler;
kjærleg, varm (6), øm (2)
Døme
- eit søtt kyss;
- han kviskra søte ord i øyret mitt
- brukt i tiltale:
  god natt, søte du
som gjev ei kjensle av hugnad, velvære, fred eller liknande;
god (4), makeleg (1), roleg (2)
Døme
- liggje i sin søtaste søvn;
- søte draumar;
- den søte juletida
- brukt som adverb:
  sove søtt
blid (2), venleg (1), hyggjeleg (2)
Døme
- vere søt mot alle

Faste uttrykk

det søte livet
(etter italiensk la dolce vita) eit liv i fest og luksus
leve det søte livet;
draumen om det søte livet
hemnen er søt
det kjennes godt å gjere opp etter noko ein ser som urett eller krenking
søt musikk
- gjensidig erotisk tiltrekking
  han og ho møtest, og søt musikk oppstår
- noko som vekkjer glede
  tankar om økonomisk rettferd læt som søt musikk
søte bror
(oftast i den uoffisielle forma søta bror);
Sverige, svenskar
Ola og Kari Nordmann dreg over til søta bror for å handle;
nordmannen kom i mål like etter søta bror
søte saker
godteri, slikkeri

søvntung, svevntung

adjektiv

Tyding og bruk

tung (6) eller slapp av søvn eller mangel på søvn

Døme

søvntunge lemer

søvnlaus, svevnlaus

adjektiv

Tyding og bruk

som ikkje får sove
Døme
- liggje søvnlaus
om tidsrom: som er utan søvn (når ein vanlegvis søv)
Døme
- lange, søvnlause netter

søvndrukken, svevndrukken

adjektiv

Tyding og bruk

tung eller ør av søvn;

Døme

han svarte søvndrukken og forvirra på telefonen

Resultater per side: