Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 101 oppslagsord

pyrrhossiger

substantiv hankjønn

Uttale

pyrˊrås-

Opphav

etter namnet til den greske kongen Pyrrhos (318–272 f.Kr.) som sigra i slag mot romarane, men med svært store tap

Tyding og bruk

dyrekjøpt siger;
siger som eigenleg er eit nederlag
Artikkelside

rex

substantiv ubøyeleg

Opphav

frå latin; samanheng med regjere

Tyding og bruk

forkorta R i namnetrekket til kongen;
jamfør regina
Døme
  • Harald Rex
Artikkelside

rettarting

substantiv inkjekjønn

Opphav

av norrønt réttari ‘rettsstyrar, oppehaldar av lov og rett’ og ting (2

Tyding og bruk

på 1500- og 1600-talet: rettsmøte eller domstol der kongen og riksrådet dømde;
Artikkelside

rettarbot

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt réttarbót ‘betring av retten’

Tyding og bruk

  1. om eldre forhold: lov eller forordning gjeven av kongen som endring eller tillegg til gjeldande rett
  2. mellombels lov, gjeven av Kongen når Stortinget ikkje er samla
Artikkelside

engelsk 2

adjektiv

Opphav

norrønt en(gil)skr; av gammalengelsk englisc, avleia av angle, engle ‘anglar’

Tyding og bruk

  1. som gjeld England (eller Storbritannia) og engelskmenn
    Døme
    • engelsk kultur;
    • den engelske kongen
  2. som gjeld språket eller faget engelsk (1
    Døme
    • engelsk ordbok;
    • engelsk stil

Faste uttrykk

  • engelsk broderi
    kvit saum av broderte hol på kvitt tøy
    • ta opp att gamle teknikkar som hardangersaum og engelsk broderi
  • engelsk horn
    treblåseinstrument som liknar obo, men er stemt ein rein kvint lågare enn vanleg obo
  • engelsk mil
    lengdemål lik 1609,3 meter
    • arrangere eit gateløp på ei engelsk mil
  • engelsk sjuke
  • engelsk vals
    ein type sakte vals (1
    • eit kurs i tradisjonelle selskapsdansar som engelsk vals
Artikkelside

resolusjon

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin; jamfør resolvere

Tyding og bruk

  1. fellesfråsegn frå ein møtelyd
    Døme
    • vedta ein resolusjon
  2. vedtak gjort (av Kongen) i statsråd
    Døme
    • kongeleg resolusjon
Artikkelside

residensby

substantiv hankjønn

Opphav

av residens

Tyding og bruk

by der (kongen og) regjeringa har sete;
Artikkelside

britannisk

adjektiv

Opphav

av latin Britannia; det romerske namnet på England, Skottland og Wales

Tyding og bruk

som gjeld det historiske Britannia
Døme
  • ein britannisk helgen;
  • den britanniske kongen

Faste uttrykk

Artikkelside

patt 1

substantiv hankjønn

Opphav

av italiensk patta ‘det å stå likt i spel’

Tyding og bruk

i sjakk: det at ein spelar ikkje kan flytte brikker utan at kongen hans blir sett i sjakk
Døme
  • setje i patt
Artikkelside

patt 2

adjektiv

Tyding og bruk

i sjakk, om kongen eller spelaren: i ein situasjon der ein spelar ikkje kan flytte brikker utan at kongen hans blir sett i sjakk
Døme
  • vere patt;
  • setje kongen patt
Artikkelside
Side 1 av 11