Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 355 oppslagsord

motorsag

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

motordriven sag med tenner på ei kjede som roterer kring eit avlangt blad
Artikkelside

gang

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt gangr; samanheng med gå (1

Tyding og bruk

  1. det å gå på føtene;
    Døme
    • gang kring juletreet;
    • gå den tunge gangen til kemneren;
    • kjenne nokon på gangen
  2. rekkje av steg i ei utvikling eller ein prosess
    Døme
    • livsens gang;
    • gangen i arbeidet;
    • gangen i filmen;
    • arbeidet går sin vande gang
  3. Døme
    • få gang i ølet;
    • setje gang på deigen
  4. gjæringsmiddel, gjær
  5. ytterrom mellom inngangsdør og andre rom i eit hus;
    smalt, langt rom til å gå gjennom (og med dører inn til andre rom);
    entré, korridor
    Døme
    • vente ute på gangen;
    • set skoa frå deg i gangen
  6. smal passasje eller veg
  7. tunnel, kanal, løp
    Døme
    • grave gangar i jorda
  9. Døme
    • ein gang mat;
    • ein gang sengeklede

Faste uttrykk

  • gå nokon/noko ein høg gang
    kunne måle seg med eller overgå noko eller nokon
    • dei gjekk sine forgjengarar ein høg gang;
    • skipet gjekk verdas flottaste cruiseskip ein høg gang
  • i gang
    i rørsle, i fart;
    i verksemd, i drift;
    i gjenge
    • toget er i gang;
    • setje klokka i gang;
    • kome i gang med arbeidet;
    • krigen er i full gang;
    • få i gang nye kurs
  • på gang
    i emning
    • noko var på gang
Artikkelside

omfang

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå tysk ‘det ein femner kring’

Tyding og bruk

utstrekning, rekkjevidd
Døme
  • eit oljeutslepp av stort omfang;
  • problemet har fått eit stort omfang
Artikkelside

omløp, omlaup

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. Døme
    • jorda bruker eitt år på omløpet kring sola
  2. det å flytte seg i eit lukka krinsløp
  3. Døme
    • setje pengar i omløp;
    • eit rykte som er i omløp
  4. tid som går med til å dyrke alle vekstane i eit vekselbruk éin gong på same jordteigen

Faste uttrykk

  • ha omløp i hovudet
    vere kvikk i tankegangen;
    ha god forstand
Artikkelside

netje 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt netja; samanheng med nett (1

Tyding og bruk

feitthinne kring innvolane på slaktedyr, særleg sau og gris;
jamfør talg
Artikkelside

gjerde 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt gerði, av garðr ‘gard’

Tyding og bruk

  1. oppsett vern, stengsel eller skilje mellom jordstykke eller eigedomar
    Døme
    • dei har sett opp gjerde rundt heile eigedomen;
    • han hoppa over gjerdet;
    • ho måla gjerdet gult;
    • elektrisk gjerde
  2. inngjerda jordstykke
  3. nærmaste jorda kring ein gard;
    Døme
    • ute på gjerdet

Faste uttrykk

  • hoppe/kome ned frå gjerdet
    bestemme seg;
    vise standpunkt
    • veljarane har endeleg hoppa ned ned frå gjerdet;
    • til slutt kom ho ned frå gjerdet og stemde ja
  • rive ned gjerda
    fjerne kunstige skilje mellom folk
    • ho riv ned gjerda i den politiske debatten
  • sitje/vere på gjerdet
    vente med å vise standpunkt, ofte av taktiske grunnar
    • vi sit litt på gjerdet i denne saka;
    • dei er på gjerdet og ser korleis det utviklar seg
Artikkelside

mytedanning

substantiv hokjønn

Opphav

av myte (1

Tyding og bruk

det at det dannar seg mytar (1
Døme
  • religiøs mytedanning;
  • mytedanninga kring Elvis
Artikkelside

kubjølle

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. lita bjølle (1, 1) til å hengje kring halsen på kyr
  2. fleirårig plante med nikkande klokkeforma blomster i soleiefamilien;
    Pulsatilla pratensis
Artikkelside

vårjamdøgn, vårjamdøger

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

jamdøgn om våren (kring 21. mars)
Artikkelside

hovudband

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

band kring hovudet
Døme
  • ho hadde på seg eit raudt hovudband;
  • demonstrantane hadde hovudband med slagord på
Artikkelside
Side 4 av 36