Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 50 oppslagsord

krafse 1

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. hakke med breitt blad til å skrape masse (jord, stein, sand) med
  2. lita rive, hakke med grove tindar
Artikkelside

fal 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt falr

Tyding og bruk

røyr eller hol til å setje skaftet ned i (på spade, hakke, øks eller liknande)
Artikkelside

knatte 2

knatta

verb

Opphav

samanheng med knatre

Tyding og bruk

banke lett;
hakke, pikke
Døme
  • han knatta i bordet
Artikkelside

knarte

knarta

verb

Tyding og bruk

slå, hakke, hogge
Artikkelside

karve 3

karva

verb

Opphav

samanheng med lågtysk kerven ‘skjere’

Tyding og bruk

  1. skjere i små bitar, hakke med kniv
    Døme
    • karve potetene;
    • karve i pipa
  2. skjere ut (i tre eller bein)
    Døme
    • han fann eit fyndord karva inn i veggen

Faste uttrykk

  • karva blad
    bladtobakk som er skoren opp
    • han fyller pipa med karva blad
Artikkelside

jamse

jamsa

verb

Opphav

truleg opphavleg eit slags lydord med tyding ‘tyggje høyrleg’

Tyding og bruk

  1. tyggje seint
    Døme
    • hesten jamsa og åt
  2. tyggje på orda, stote, hakke
  3. jatte (med)
    Døme
    • jamse med ein;
    • jamse etter det dei andre seier
  4. Døme
    • katten jamsar når han vil inn
Artikkelside

fin

adjektiv

Opphav

seint norrønt fínn ‘blank, glatt’; opphavleg av latin finis med tyding ‘avslutta, fullført’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • fin mat;
    • fin ordning;
    • fine opplevingar;
    • fine forhold;
    • ha det fint;
    • fint vêr;
    • det er fint å kjenne seg trygg;
    • fine ord og gode intensjonar
    • brukt som adverb
      • greie seg fint
  2. som det er lett å like;
    behageleg, pen
    Døme
    • fin jente;
    • fine klede;
    • fine fargar;
    • fint utsyn;
    • ein fin dag
  3. Døme
    • vere av fin familie
    • brukt som substantiv
      • skal du mengje deg med dei fine?
    • brukt som adverb
      • snakke fint
  4. Døme
    • eit tvers igjennom fint menneske;
    • ha eit fint sinn
  5. varsam, taktfull
    Døme
    • på ein fin måte
    • brukt som adverb
      • fare fint med sølvtøyet
  6. brukt ironisk for å uttrykkje skepsis eller mild kritikk
    Døme
    • det var ei fin historie;
    • du er meg ein fin fyr!
  7. tynn, spe
    Døme
    • fin tråd;
    • fin røyst
  8. glatt, mjuk
    Døme
    • fin silke
  9. småkorna, findelt
    Døme
    • fin sand;
    • fint regn;
    • fint mjøl
    • brukt som adverb
      • hakke noko fint
  10. kjensleg, nøyaktig
    Døme
    • ha fin høyrsel;
    • fine nyansar;
    • det er fint handarbeid å lage sylgjer
    • brukt som adverb
      • fint gradert
  11. Døme
    • fint gull
  12. brukt som forsterkande adverb: heilt, pent
    Døme
    • ho blir fint nøydd til å kome heim

Faste uttrykk

  • fin i farten
    rusa
    • han er alt temmeleg fin i farten
  • fin på det
  • fint lite
    svært lite
  • sitje fint i det
    vere ille ute
Artikkelside

gnavle

gnavla

verb

Opphav

samanheng med gnage

Tyding og bruk

  1. tyggje (smått og seint);
    Døme
    • gnavle og ete på ei gulrot
  2. arbeide klossete, plundre, hakke
    Døme
    • stå og gnavle og arbeide
Artikkelside

gneistre

gneistra

verb

Tyding og bruk

  1. sende ut gneistar (1;
    sprute med gneistar;
    Døme
    • det gneistra og brann;
    • hakke så det gneistrar
  2. skine med funklande glimt;
    Døme
    • håret gneistra i sola
  3. syne intense kjensler;
    lyne, lyse;
    Døme
    • auga gneistra;
    • banne så det gneistrar
Artikkelside

greie 1

substantiv hokjønn

Opphav

av greie (3

Tyding og bruk

  1. orden, skikk
    Døme
    • det er inga greie på dette
  2. reiskap, innretning, hjelperåd
    Døme
    • ei greie til å hakke med
  3. sak, tilhøve
    Døme
    • dette er gode greier;
    • innsatsen var ikkje rare greiene
  4. noko ein liker eller er flink til;
    spesialitet
    Døme
    • oppvask er ikkje hans greie

Faste uttrykk

  • få greie på
    få kjennskap til;
    få nyss om
    • når mor får greie på dette, skal det bli huskestove!
  • gjere greie for
    klargjere, forklare
    • dette skal dei gjere greie for
  • ha greie på
    ha kunnskap om eller kjennskap til;
    ha skjøn på
    • dette er forhold han ikkje har greie på
  • heile greia
    alt i hop
    • eg vart trøytt av heile greia
  • kva er greia?
    brukt for å spørje om korleis ein skal tolke ei nemnd hending eller ein nemnd situasjon
    • kva med den nye tv-serien, kva er greia?
    • kva er greia med kniv til dressingen?
  • og greier
    og kva det fører med seg;
    og sånn
    • vi budde på hotell og greier;
    • det var dans og greier
Artikkelside
Side 3 av 5