Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 63 oppslagsord

etter som

subjunksjon

Opphav

norrønt eptir sem ‘slik som’

Tyding og bruk

innleier ei leddsetning som uttrykkjer tid;
etter kvart som
Døme
- han åt opp bæra etter som han fann dei;
- etter som åra går, blir alt verre og verre
innleier ei leddsetning som uttrykkjer vilkår;
avhengig av om;
alt etter som
Døme
- dei var ute eller inne etter som vêret var;
- det er etter som ein ser det
innleier ei leddsetning som uttrykkjer vilkår;
i samsvar med
Døme
- etter som dei fortel, er han frisk no

Faste uttrykk

alt etter som
innleier ei leddsetning som uttrykkjer vilkår;
avhengig av om
alt etter som korleis interessa var, tilbaud dei kurs i polsk;
alt etter som kven eg snakka med, fekk eg ulikt svar

Artikkelside

innpust

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

det å puste inn

Døme

den jamne lyden av innpust og utpust

Faste uttrykk

på innpust og utpust
ubrote og intenst
snakke på innpust og utpust;
ho fortel engasjert på innpust og utpust

Artikkelside

kulturnamn

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

stadnamn som fortel om menneskeleg verksemd;
til skilnad frå naturnamn
person eller gruppe som utmerkjer seg i kulturlivet
Døme
- ho er eit kjent kulturnamn i Sverige;
- gruppa vart årets kulturnamn i fylket

Artikkelside

legebok, lækjarbok

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

bok som fortel om sjukdomar, legemiddel og anna

Artikkelside

eter

substantiv hankjønn

Opphav

av gresk aither ‘øvre luftlag’

Tyding og bruk

stoff som ein før tenkte seg fylte himmelrommet
Døme
- teoriar om rørsla til jorda gjennom eteren
i bunden form eintal: luftrommet der signal frå radio og fjernsyn flyttar seg frå sendar til mottakar;
samnemning for radio og fjernsyn;
etermedium;
jamfør kringkasting (1)
Døme
- sende reklame over eteren;
- ein artist som vart mykje spela på eteren;
- få med seg nyheitene på eteren;
- på eteren fortel ei gammal dame frå tida då ho var ung
organisk sambinding der eit oksygenatom er bunde saman med to karbonatom
fargelaus, svært brennbar væske med karakteristisk lukt som tidlegare vart brukt til narkose;
dietyleter
Døme
- eteren vart introdusert som narkosemiddel på midten av 1800-talet

Artikkelside

kilo-

prefiks

Tyding og bruk

prefiks (1) som fortel at heile ordet står for ei tusendobling av den måleininga som er nemnd i etterleddet;

i ord som kilometer og kilowatt

Artikkelside

eventyr

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt ævintýr(r), gjennom lågtysk; frå mellomalderlatin adventura ‘hending’

Tyding og bruk

folkeleg, oppdikta forteljing utan tid- og heimfesting, og der grensene mellom fantasi og røyndom er viska ut
Døme
- han liker å lese eventyr;
- bestemor fortel eventyr for ungane;
- kjenner du eventyret om guten og trollet?
spennande hending;
vågestykke
Døme
- dra på eventyr;
- dei har kasta seg ut i eit økonomisk eventyr
affære (2)
Døme
- ha små eventyr;
- han har hatt nokre eventyr på si
noko underfullt;
noko utruleg vakkert;
draum
Døme
- landskapet er eit eventyr;
- dei tek eit friår for å oppleve eventyret;
- ho hadde på seg eit eventyr av ein kjole