Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 148 oppslagsord

avmytologisering

substantiv hokjønn

Opphav

frå tysk

Tyding og bruk

  1. det å fjerne det mytiske ved noko
    Døme
    • avmytologisering av historiske personar
  2. program for fortolking av Det nye testamentet som går ut på å aktualisere bodskapen ved å lausrive han frå det mytologiske verdsbiletet
    Døme
    • avmytologisering av bibeltekstar
Artikkelside

isskrape

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

liten reiskap til å fjerne rim og is frå bilruter
Artikkelside

ise av

Tyding og bruk

fjerne is (til dømes frå eit kjøleskap);
Sjå: ise
Artikkelside

ise

isa

verb

Opphav

norrønt ísa

Tyding og bruk

  1. fryse, bli til is
    Døme
    • ise til botnar
  2. dekkje med is;
    bli dekt av is
    Døme
    • båten var ist over det heile;
    • vengene på flyet hadde lett for å ise;
    • det iser under skiene;
    • skiene iser
  3. leggje ned i is
    Døme
    • fisken blir ist i kasser
  4. blåse iskaldt
    Døme
    • vinden iste kaldt
  5. skape ei iskald kjensle;
    gå iskaldt gjennom, kulse
    Døme
    • frosten iser gjennom dei;
    • det iser i tennene

Faste uttrykk

  • ise av
    fjerne is (til dømes frå eit kjøleskap)
  • ise ned
    bli tyngd ned av is (til dømes om båt)
Artikkelside

omskjere

omskjera

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

av latin circumcidere

Tyding og bruk

  1. fjerne forhuda på penis
    Døme
    • alle nyfødde gutar blir omskorne hos ortodokse jødar
    • brukt som adjektiv:
      • ein omskoren gut
  2. fjerne delar av klitoris og kjønnslepper hos jenter;
    • brukt som adjektiv:
      • dei omskorne jentene
Artikkelside

rive ned gjerda

Tyding og bruk

fjerne kunstige skilje mellom folk;
Sjå: gjerde
Døme
  • ho riv ned gjerda i den politiske debatten
Artikkelside

gjerde 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt gerði, av garðr ‘gard’

Tyding og bruk

  1. oppsett vern, stengsel eller skilje mellom jordstykke eller eigedomar
    Døme
    • dei har sett opp gjerde rundt heile eigedomen;
    • han hoppa over gjerdet;
    • ho måla gjerdet gult;
    • elektrisk gjerde
  2. inngjerda jordstykke
  3. nærmaste jorda kring ein gard;
    Døme
    • ute på gjerdet

Faste uttrykk

  • hoppe/kome ned frå gjerdet
    bestemme seg;
    vise standpunkt
    • veljarane har endeleg hoppa ned ned frå gjerdet;
    • til slutt kom ho ned frå gjerdet og stemde ja
  • rive ned gjerda
    fjerne kunstige skilje mellom folk
    • ho riv ned gjerda i den politiske debatten
  • sitje/vere på gjerdet
    vente med å vise standpunkt, ofte av taktiske grunnar
    • vi sit litt på gjerdet i denne saka;
    • dei er på gjerdet og ser korleis det utviklar seg
Artikkelside

avrusting 1

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å fjerne rust (2, 1)
Døme
  • avrustinga kan gjerast med stålbørste
Artikkelside

møkje, møke

møkja, møka

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt mykja

Tyding og bruk

  1. gjødsle med møk (1)
  2. fjerne møk
    Døme
    • møkje hestebåsen;
    • dei møkte ut av stallen
  3. gjere skiten
    Døme
    • møkje seg til
Artikkelside

horisont

substantiv hankjønn

Opphav

av latin horizon, genitiv horizontis, av gresk horizon ‘avgrensande’; samanheng med horos

Tyding og bruk

  1. rand der ein ser himmelen møte jorda i det fjerne;
    Døme
    • sola forsvann i horisonten;
    • mørke skyer samlar seg i horisonten
  2. spennvidd av kunnskap, interesser, skjøn og liknande
    Døme
    • lesing av god litteratur utvidar horisonten
  3. i fagmål: storsirkel som blir laga ved skjering mellom eit horisontalplan på observasjonsstaden og himmelkula

Faste uttrykk

  • ha ein snever horisont
    vere sneversynt, trongsynt, lite opplyst
Artikkelside
Side 2 av 15