Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
44 treff

Bokmålsordboka 21 oppslagsord

stress

substantiv hankjønn eller intetkjønn

Opphav

fra engelsk ‘trykk’

Betydning og bruk

  1. psykisk eller fysisk overbelastning
    Eksempel
    • være plaget av stress og søvnløshet;
    • det følger ofte mye stress og mas med en toppstilling
  2. Eksempel
    • gressarter som tåler stress godt
Artikkelside

stresse

verb

Betydning og bruk

  1. påføre stress (1);
    jamfør stresset og stressende
    Eksempel
    • denne situasjonen stresser meg;
    • jeg mener ikke å stresse deg
  2. ha det travelt og strevsomt;
    mase og kjase;
    jamfør stresset
    Eksempel
    • du må ikke stresse så mye;
    • det er ingen grunn til å stresse rundt

Faste uttrykk

  • stresse ned
    ta det mer med ro;
    senke tempoet
Artikkelside

varm

adjektiv

Opphav

norrønt varmr

Betydning og bruk

  1. som har høy temperatur;
    som gir varme;
    Eksempel
    • varmt og kaldt vann;
    • rykende varm suppe;
    • ovnen var gloende varm;
    • være svett og varm;
    • varmt i været;
    • turen går til varmere strøk;
    • det er fire grader varmere enn normalt;
    • årets varmeste dag
    • brukt som substantiv:
      • servere noe varmt
  2. som holder godt på varmen
    Eksempel
    • en varm genser
  3. fersk, ny
    Eksempel
    • følge et varmt spor
  4. om farge: som inneholder rødt eller gult og gir inntrykk av varme
    Eksempel
    • varme sjatteringer i gult og oransje
  5. heftig, intens
    Eksempel
    • et virkelig varmt sinne
    • brukt som adverb:
      • det kan gå varmt for seg
  6. hjertelig, følelsesfull
    Eksempel
    • en varm takk;
    • et varmt smil;
    • varme ord;
    • være for et rausere og varmere samfunn
    • brukt som adverb:
      • snakke varmt om noe

Faste uttrykk

  • bli varm i trøya
    venne seg til forholdene
  • gå en kule varmt
    bli en opphetet situasjon;
    komme til en konfrontasjon med høy temperatur
    • når det ble for mye stress, kunne det gå en kule varmt
  • gå varm
    bli overopphetet
    • motoren gikk varm
  • holde en sak varm
    holde interessen oppe for en sak
  • smi mens jernet er varmt
    utnytte en gunstig situasjon
  • varm om hjertet
    glad, rørt
    • han blir varm om hjerte når det blir snakk om Odda
Artikkelside

pes

substantiv hankjønn eller intetkjønn

Opphav

av pese

Betydning og bruk

  1. pesende lyd;
  2. Eksempel
    • det ble mye pes rett før fristen

Faste uttrykk

  • få pes
    • få kritikk
      • han fikk mye pes for uttalelsene sine
    • bli presset
      • hun fikk pes fra konkurrentene i den siste bakken
Artikkelside

kule 2

substantiv hunkjønn eller hankjønn

Opphav

norrønt kúla ‘kul, hevelse’

Betydning og bruk

  1. rund utvekst på tre
  2. Eksempel
    • en hard kule
  3. Eksempel
    • hele kula
  4. omgang i spill
    Eksempel
    • en kule poker

Faste uttrykk

  • gå en kule varmt
    bli en opphetet situasjon;
    komme til en konfrontasjon med høy temperatur
    • når det ble for mye stress, kunne det gå en kule varmt
Artikkelside

uoppmerksomhet

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

det å være uoppmerksom
Eksempel
  • stress og uoppmerksomhet fører til mange ulykker i trafikken
Artikkelside

stressende

adjektiv

Opphav

av stresse

Betydning og bruk

som skaper stress (1)
Eksempel
  • en stressende opplevelse;
  • ha en stressende hverdag
Artikkelside

stresset, stressa

adjektiv

Opphav

av stresse

Betydning og bruk

preget av stress (1);
Eksempel
  • stressede sjåfører;
  • han blir alltid stresset når han har dårlig tid
Artikkelside

tyr

substantiv hankjønn

Opphav

av dansk; norrønt þjórr, jamfør latin Taurus

Betydning og bruk

  1. Eksempel
    • han løp med tyren i hælene
  2. i astrologi: person som er født i stjernetegnet Tyren (mellom 21. april og 20. mai)
    Eksempel
    • han er tyr;
    • tyrer liker ikke mas og stress
Artikkelside

takling

substantiv hunkjønn eller hankjønn

Betydning og bruk

  1. det å vikle en tauende så den ikke rakner;
    jamfør takle (1)
  2. surring (2, 2) på en tauende
  3. det å rigge (1) et fartøy;
    jamfør takle (2)
  4. det å angripe en motspiller og ta ballen eller pucken fra hen;
    jamfør takle (3)
    Eksempel
    • bli utvist for en stygg takling
  5. det å angripe (5) et problem, en situasjon eller lignende;
    jamfør takle (4)
    Eksempel
    • takling av stress
Artikkelside

Nynorskordboka 23 oppslagsord

stress

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Opphav

frå engelsk ‘trykk’

Tyding og bruk

  1. psykisk eller fysisk press;
    Døme
    • vere plaga av stress og søvnløyse;
    • ein lærar må tole mykje stress og mas
  2. Døme
    • plantene vart utsette for stress gjennom fleire slåttar
Artikkelside

stresse

stressa

verb

Opphav

frå engelsk; jamfør stress

Tyding og bruk

  1. påføre stress (1);
    jamfør stressa og stressande
    Døme
    • tanken på eksamen stressar meg;
    • det var ikkje meininga å stresse deg
  2. ha det travelt og strevsamt;
    mase og kjase;
    jamfør stressa
    Døme
    • du må ikkje stresse så mykje;
    • dei stressa rundt for å nå alt

Faste uttrykk

  • stresse ned
    ta det meir med ro;
    senke tempoet
Artikkelside

varm

adjektiv

Opphav

norrønt varmr

Tyding og bruk

  1. som har høg temperatur;
    som gjev varme;
    Døme
    • varmt og kaldt vatn;
    • rykande varm suppe;
    • omnen var gloande varm;
    • vere sveitt og varm;
    • varmt i vêret;
    • reise til varmare strøk;
    • det er to gradar vamare enn normalen;
    • måndag blir den varmaste dagen denne veka
    • brukt som substantiv:
      • servere litt varmt til kvelds
  2. som held godt på varmen
    Døme
    • ein varm genser
  3. fersk, ny
    Døme
    • følgje eit varmt spor
  4. om farge: som inneheld nyansar av raudt eller gult og gjev inntrykk av varme
    Døme
    • måle himmelen i varme fargar
  5. prega av sterke kjensler
    Døme
    • bli opphissa og varm
    • brukt som adverb:
      • gå varmt føre seg
  6. hjarteleg, kjenslefylt
    Døme
    • ein varm smil;
    • varme ord;
    • ei varm røyst;
    • arbeide for eit varmare samfunn
    • brukt som adverb:
      • tale varmt for noko

Faste uttrykk

  • bli varm i trøya
    venje seg til forholda
  • gå ei kule varmt
    bli ein oppheita situasjon;
    kome til ein konfrontasjon med høg temperatur
    • når det vart for mykje stress, kunne det gå ei kule varmt
  • gå varm
    bli overoppheita
    • maskinen gjekk varm
  • halde ei sak varm
    halde interessa oppe for ei sak
  • smi medan jernet er varmt
    nytte eit lagleg høve når det byr seg
  • varm om hjartet
    glad, rørt
    • ho blir varm om hjartet når ho tenkjer på hjelpa ho fekk
Artikkelside

pes

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Opphav

av pese

Tyding og bruk

  1. pesande lyd;
  2. Døme
    • det vart mykje pes på slutten

Faste uttrykk

  • få pes
    • få kritikk
      • ho fekk mykje pes etter at ho la ut innlegget
    • bli pressa
      • han fekk pes frå konkurrenten på den siste runden før mål
Artikkelside

kule 2

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt kúla ‘kul, hevelse’

Tyding og bruk

  1. rund utvekst på tre
  2. Døme
    • ei hard kule
  3. Døme
    • heile kula
  4. omgang i spel
    Døme
    • ei kule poker
  5. varp, storfangst
    Døme
    • ei heil kule

Faste uttrykk

  • gå ei kule varmt
    bli ein oppheita situasjon;
    kome til ein konfrontasjon med høg temperatur
    • når det vart for mykje stress, kunne det gå ei kule varmt
Artikkelside

følgje 3, følge 3, fylgje 4

følgja, følga, fylgja

verb

Opphav

norrønt fylgja; jamfør tysk folgen

Tyding og bruk

  1. fare eller gå saman med (nokon);
    Døme
    • følgje nokon heim;
    • følgje ein på turen;
    • følgje gjestene ut;
    • følgje straumen;
    • slutt å følgje etter meg!
  2. kome etter (som neste ledd);
    avløyse
    Døme
    • brev følgjer seinare;
    • ei vond tid følgde;
    • mykje følgde i kjølvatnet av hendinga;
    • følgje etter den avtroppande leiaren i stillinga
  3. fare langs
    Døme
    • følgje vegen;
    • vegen følgjer stranda;
    • helikopteret følgjer terrenget;
    • følgje horisonten med auga
  4. rette merksemda mot;
    observere, oppfatte, studere
    Døme
    • følgje hendingane på nært hald;
    • følgje ein med auga;
    • følgje utviklinga nøye;
    • følgje kampen på storskjerm
  5. handle i samsvar med;
    rette seg etter;
    Døme
    • følgje samvitet;
    • følgje råda frå styresmaktene;
    • følgje føredømet til nabolandet;
    • denne framgangsmåten følgjer ikkje vanleg praksis
  6. vere resultat eller slutning
    Døme
    • av det følgjer at vi må byggje ut vegnettet i området
  7. vere eller henge saman med;
    høyre til
    Døme
    • det følgjer mykje stress med jobben;
    • det følgjer slikt liv med henne;
    • må hell og lykke følgje deg!
    • namnet følgjer ætta
  8. ta regelmessig del i
    Døme
    • følgje undervisninga;
    • mange sjåarar følgjer serien kvar veke
  9. få faste oppdateringar om eller frå ein person, organisasjon eller liknande på sosiale medium
    Døme
    • følgje kvarandre på Instagram;
    • det er mange som følgjer statsråden på sosiale medium

Faste uttrykk

  • følgje av seg sjølv
    vere sjølvsagd
  • følgje ein til grava
    delta i gravferda til nokon
  • følgje med
    bli med, halde tritt;
    vere merksam;
    passe på
    • følg med inn!
    • sokken følgde med da ho tok av seg støvelen;
    • følg med ungen litt!
    • du må følgje med i tida;
    • eg har litt vanskeleg for å følgje med i timen
  • følgje opp
    gå eller arbeide vidare med noko mot eit mål;
    utfylle, komplettere
    • følgje opp ei sak;
    • lova må følgjast opp i praksis;
    • følgje opp suksessen;
    • følgje opp kurset med praktiske øvingar
  • følgje på
    halde følgje;
    kome etter;
    halde fram
    • om renta blir kutta, vil truleg bankane følgje på med lågare rente for bustadlån
Artikkelside

stressande

adjektiv

Opphav

av stresse

Tyding og bruk

som skaper stress (1)
Døme
  • ein stressande situasjon;
  • ha eit stressande arbeid
Artikkelside

stressa

adjektiv

Opphav

av stresse

Tyding og bruk

prega av stress (1);
Døme
  • stressa foreldre;
  • eg blir alltid stressa før eksamen
Artikkelside

tyr

substantiv hankjønn

Opphav

av dansk; norrønt þjórr, jamfør latin Taurus

Tyding og bruk

  1. Døme
    • to tyrar stanga kvarandre
  2. i astrologi: person som er fødd i stjerneteiknet Tyren (mellom 21. april og 20. mai)
    Døme
    • ho er tyr;
    • tyrer liker ikkje mas og stress
Artikkelside

stressfaktor

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

omstende som skaper stress (1);
jamfør faktor (2)
Døme
  • smale vegar og stor trafikk kan vere ein stressfaktor
Artikkelside
Side 1 av 3