Avansert søk

Bokmålsordboka 1 oppslagsord

substantiv inkjekjønn

lengd mellom vengespissane på fuglar, fly

substantiv inkjekjønn

verb

norrønt vaxa

bli større, auke i lengd, høgd, tjukkleik, vidd;
utvikle seg
Døme
- jenta har vakse ti cm på eitt år;
- lamma veks og trivst;
- få ei jakke til å vekse i – få ei jakke som er (noko) for stor;
- vekse seg vakker;
- arbeidet voks han over hovudet;
- vekse av seg sjukdomen, unotane;
- det voks fram ei ny tann;
- vekse opp i ein god heim;
- greinene har vakse saman;
- naglen veks ut att
- i presens partisipp:
stige (2;
auke i mengd, tal, styrke
Døme
- elva veks;
- medlemstalet veks
- veksande harme, motvilje
gro, slå rot, trivast, finnast på ein stad
Døme
- gulrota veks best i sandjord;
- eika veks ikkje nordafjells

substantiv hankjønn

norrønt vegr

ferdselsåre, trafikkåre (særleg utanfor byar); jamfør gate (1;
forkorta v.
Døme
- stikke ut, byggje veg;
- offentleg veg;
- privat veg;
- vegen mellom Bergen og Voss;
- byggjefelt med veg, vatn og kloakk
- - bygdeveg
  - gangveg
  - køyreveg
  - landsveg
  - riksveg
- køyrebane
  gå ut i vegen
- spor (1, far (2, 1)
  sjå vegane etter kyrne i åkeren
ofte i overført tyding: rørsle, gang (mot eit mål)
Døme
- gå sin veg – gå bort;
- leggje hindringar i vegen – lage hindringar;
- kva er i vegen? – kva står på?
- om reise eller liknande:
  det bar(st) i veg(en);
  kome seg i veg(en);
  vere på veg heim;
  følgje eit stykke på veg;
  vere langt på veg samde – mykje godt, stort sett samde;
  noko på vegen – nokolunde;
  vere tre månader på veg – gravid i tredje månad
retning, kurs (1, lei (1
Døme
- det er trafikk berre ein veg i denne gata;
- ta same vegen;
- finne rette vegen;
- leggje vegen om postkontoret
- i overført tyding:
  gå vegen om departementet med ei sak;
  nye vegar i politikken;
  gå hin vegen med – gå til atters med
lengd, strekning;
avstand
Døme
- ha lang veg heim;
- det er berre tida og vegen – sjå tid (1, 5);
- sjå nokon på lang veg
- opning, passasje
  bane seg veg gjennom mengda;
  or vegen!
framgang
måte (1, 1)
Døme
- kledeveg;
- matveg;
- i den vegen er han grei – i så måte, i det stykket

gå i veg med
starte på;
begynne med
gå i veg med store og kostesame prosjekt
gå i vegen
vere til hinders
gå sine eigne vegar
vere sjølvstendig
ikkje gå av vegen for
jamvel (gjere noko kritikkverdig)
ikkje kome nokon veg
stå fast; mislykkast
ikkje vere av vegen
vere bra, ha noko for seg
lage veg i vellinga
få arbeidet unna, greie godt opp
leggje i veg
fare av stad
på god veg
i god framgang
rydde av vegen
fjerne, ta livet av
skaffe til vegar
få tak i
ta på veg
bli sint, fare opp (for noko)