Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 26 oppslagsord

ly 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt hlý ‘varme’; samanheng med le (1 og lunken

Tyding og bruk

vern (mot vind og vêr);
Døme
  • finne ly for vinden;
  • sitje i ly for uvêret;
  • dei braut seg inn i ly av mørket;
  • omsetninga innanlands auka i ly av høg importtoll
Artikkelside

ly 2

adjektiv

Opphav

norrønt hlýr; samanheng med ly (1

Tyding og bruk

Døme
  • ly vind;
  • lytt vatn;
  • han er ly i vêret
Artikkelside

ly 3

symbol

Opphav

fortkorting av engelsk light year

Tyding og bruk

symbol for måleininga lysår
Artikkelside

lye

lya

verb

Opphav

norrønt hlýja; jamfør ly (2

Tyding og bruk

varme litt, lunke
Døme
  • sola lyer;
  • lye på kjelen;
  • det lyer av omnen
Artikkelside

open

adjektiv

Opphav

norrønt opinn ‘vend oppover’; samanheng med opp

Tyding og bruk

  1. ikkje lukka eller stengd
    Døme
    • eit ope vindauge;
    • skjorta er open i halsen;
    • vegen over fjellet er open for biltrafikk;
    • ei open bok
  2. ikkje dekt til;
    utan ly
    Døme
    • ein open båt;
    • her er så ope for vinden
  3. med god plass og fritt utsyn;
    vid
    Døme
    • i open sjø;
    • ein open plass der folk møtest
  4. som ikkje er fylt;
    tom, ledig
    Døme
    • skjemaet har eit ope rom til underskrifta;
    • stillinga står open ut året
  5. tilgjengeleg for allmenta
    Døme
    • museet er ope på søndagar;
    • førelesingane på universitetet er opne;
    • eit ope møte
  6. som ikkje skjuler avgjerder og handlingar
    Døme
    • arbeide for eit ope samfunn
  7. utan atterhald;
    Døme
    • vere open mot nokon
    • brukt som adverb:
      • snakke ope om noko
  8. klar, tydeleg;
    • brukt som adverb:
      • han har lenge vore ope homofil
  9. Døme
    • vere open for nye synspunkt;
    • ha eit ope blikk for mangfaldet i samfunnet
  10. ikkje avgjord;
    uløyst
    Døme
    • eit ope spørsmål
  11. som ein kan utvide eller byggje ut
    Døme
    • opne ordklassar
  12. om vokal: som blir laga med låg tungestilling;
    om staving: som sluttar på vokal

Faste uttrykk

  • for open scene
    • med sceneteppet frådrege
      • applaus for open scene
    • som alle kan observere
      • ei oppgjerd for open scene
  • for opne dører
    med tilgjenge for publikum
    • rettssaka gjekk for opne dører
  • halde auge og øyre opne
    følgje nøye med
  • halde ope
    la butikk eller anna verksemd vere open for kundar
  • liggje ope i dagen
    vere heilt tydeleg
    • det ligg ope i dagen at det er duka for strid
  • med opne auge
    medviten om kva ein gjer
    • feil som er gjort med opne auge;
    • gå inn i ein vanskeleg situasjon med opne auge
  • ope brev
    brev til ein person eller institusjon som blir offentleggjort i pressa
  • ope landskap
    • landskap utan skog, åsar eller fjell som stengjer for utsyn
  • ope sår
    • sår som ikkje har fått skorpe på seg
    • vond konflikt
  • ope vatn
    isfritt vatn
  • på open gate
    i full offentlegheit så forbipasserande kan sjå det
    • ranet skjedde på open gate
  • spele med opne kort
    ikkje løyne noko
  • ta imot med opne armar
    ta imot med velvilje og glede
  • under open himmel
    ute i det fri
Artikkelside

levegg

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

vegg som er plassert ute for å gje ly mot vinden
Døme
  • vi må få sett opp ein levegg på terrassen
Artikkelside

lun

adjektiv

Opphav

same opphav som logn (2

Tyding og bruk

  1. skjerma mot vêr og vind;
    i ly;
    Døme
    • ei lun krå;
    • det er lunare her
    • brukt som adverb:
      • staden ligg lunt til
  2. høveleg varm;
    Døme
    • lune vindar;
    • ei lun jakke
  3. stillfarande og morosam;
    Døme
    • eit lunt smil;
    • han har lun humor;
    • ho er ei lun dame
    • brukt som adverb:
      • smile lunt
Artikkelside

innsmett

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

stad der noko eller nokon kan smette inn
Døme
  • eit innsmett som gjev ly for uvêret;
  • parkere i eit innsmett mellom to bilar;
  • stykket har korte vokale innsmett med koret
Artikkelside

lysår, ljosår

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

måleining for astronomiske avstandar: strekning som lyset går i eitt år i det tomme rommet = 9461 milliardar km;
symbol ly
Døme
  • avstanden til nærmaste stjerne er 4,3 lysår
Artikkelside

lyne 2

lyna

verb

Opphav

av ly (2

Tyding og bruk

  1. bli mildare, varmare
    Døme
    • det lynar i vêret
  2. Døme
    • lyne vatn
Artikkelside
Side 1 av 3