Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 32661 oppslagsord

som 1

determinativ kvantor

Opphav

norrønt sumr; samanheng med same (3

Tyding og bruk

  1. i eintal om slag (II) eller del (2): nokon;
    om ei uviss mengd
    Døme
    • som fisk – noko fisk
    • om ei viss mengd:
      • som (av) fisken – noko av fisken
    • som substantiv:
      • dei hadde mykje fisk, men som av han var småfallen;
      • somt er nytt
  2. i fleirtal: nokre, einskilde
    Døme
    • somme dagar er vanskelegare enn andre
      • somme gret, andre lo

Faste uttrykk

  • somme tider
    stundom;
    av og til;
    iblant (2)
    • somme tider kunne han vere rasande
Artikkelside

som 2

subjunksjon

Opphav

norrønt sem; seint norrønt som og sum

Tyding og bruk

  1. brukt ved samanlikning;
    som liknar, på same måten som;
    Døme
    • arbeide søndag som måndag;
    • svart som ein feiar;
    • det var som fanden;
    • vere blid som alltid;
    • ingenting var som før;
    • vere som ein far for ein;
    • sitje som på nåler;
    • han pusta som ein blåsebelg;
    • rekne nokon som sin eigen;
    • som det står skrive
  2. brukt om eigenskap, rolle eller kategori
    Døme
    • her leikte eg som barn;
    • som forfattar har ho gjort det godt;
    • han jobbar som sjukepleiar;
    • du er minst like smart som eg er;
    • metall som gull, sølv og kopar
  3. brukt om føremål eller oppgåve
    Døme
    • bruke noko som mønster;
    • bruke ein stokk som våpen;
    • få noko som gåve;
    • tene som ei orsaking
  4. innleier ei leddsetning som uttrykkjer måte, tilstand eller grunngjeving
    Døme
    • du skulle skamme deg, som du syter;
    • som stoda er no, held vi oss heime;
    • kom som du er;
    • trøytt som han var, gjekk han rett i seng
  5. innleier ei leddsetning som uttrykkjer handling, utvikling eller tid;
    etter kvart som, medan
    Døme
    • som dagane gjekk, vart det lysare;
    • som vi sat der og prata, gjekk det i døra
  6. innleier ei adjektivisk leddsetning (tidlegare kalla relativsetning som seier noko om eit anna ledd i same frase
    Døme
    • den kona som du ser der borte, er naboen min;
    • bladet, som var dyrt, hadde fine bilete;
    • den garden som han var oppvaksen på;
    • hit som vi no er komne;
    • det er eg som har gjort det;
    • det gjekk gale, noko som var venta
  7. brukt saman med adverb i superlativ for å forsterke
    Døme
    • medan dei slost som verst;
    • som oftast er vi på hytta i helgene;
    • han var innom som snarast
  8. brukt i utrop for å uttrykkje høg grad
    Døme
    • som du tullar;
    • å, som det lyser;
    • som eg har sakna deg!

Faste uttrykk

  • som om
    innleier ei leddsetning som uttrykkjer ei hypotetisk samanlikning
    • det såg ut som om lynet hadde slått ned;
    • ho heldt fram som om ingenting hadde skjedd
  • som så
    brukt til å skildre storleik
    • treet var vel så høgt som så
Artikkelside

pantar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. person som pantset eigedom, lausøyre eller liknande
  2. person som pantar flasker og liknande
Artikkelside

paraplyomgrep

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

omgrep (1) som dekkjer fleire ting;
vidt omgrep
Døme
  • migrant er eit paraplyomgrep for fleire ulike grupper, frå flyktningar til studentar
Artikkelside

paraplydrink

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

drink, ofte ein cocktail (1), med ein liten parasoll av papir som pynt i glaset
Døme
  • liggje på stranda med ein paraplydrink i handa
Artikkelside

paranormal

adjektiv

Tyding og bruk

som ikkje kan forklarast rasjonelt;
Døme
  • han meinte han hadde paranormale evner og kunne lækje sjuke
Artikkelside

paramedisinsk

adjektiv

Tyding og bruk

Døme
  • akutt paramedisinsk behandling
Artikkelside

paramedisin

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

(ofte akutt) medisinsk behandling som blir gjort av ein som ikkje er lege, oftast nytta om ambulansearbeidarar;
kvalifisert førstehjelp;
Artikkelside

parallellunivers

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

(førestillings)verd som liknar vår eiga verd, men som har fundamentale forskjellar;
Artikkelside

parallellspråklegheit

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å systematisk nytte to språk, som regel norsk og engelsk, parallelt utan at det eine språket fortrengjer det andre;
systematisk sidestilling av språk
Døme
  • parallellspråklegheit er eit viktig prinsipp i akademia
Artikkelside
Side 1 av 3267