Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 10 oppslagsord

opphavsmann

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt upphafsmaðr

Tyding og bruk

mann som er opphav til noko, har skapt noko eller sett noko i gang;
Artikkelside

meister

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt meistari, gjennom lågtysk og gammalfransk, frå latin; same opphav som magister

Tyding og bruk

  1. rettleiar eller lærar i noko
    Døme
    • den herre og meister som han var sett til å tene
  2. sjølvstendig handverkar med meisterbrev
    Døme
    • lærling, svein og meister
  3. person som er særs dyktig i noko;
    ein som er best i noko;
    Døme
    • øving gjer meister;
    • vere ein meister på piano;
    • ho er ein meister til å fortelje;
    • bli norsk meister på 800 m
  4. brukt som etterledd i samansetningar: person som leier eller har oppsyn med noko

Faste uttrykk

  • vere meister for
    vere opphavsmann til;
    greie
    • han var meister for den beste nynorske kortprosaen
Artikkelside

vere meister for

Tyding og bruk

vere opphavsmann til;
greie;
Sjå: meister
Døme
  • han var meister for den beste nynorske kortprosaen
Artikkelside

far 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt faðir; same opphav som fader

Tyding og bruk

  1. mann som har barn
    Døme
    • han blir snart far;
    • bli far til ei jente;
    • far og son;
    • faren til Per;
    • far min er sterk;
    • god natt, far!
    • han far er ute;
    • far sjølv i stova
  2. i fleirtal: forfedrar
    Døme
    • landet som fedrane bygde
  3. særleg om Gud: vernar (1)
    Døme
    • himmelske Far;
    • vår Far i himmelen
  4. Døme
    • far til lova
  5. i tiltale til gut eller mann
    Døme
    • å nei, far, den går ikkje!

Faste uttrykk

  • sjuande far i huset
    (etter folkeeventyret Den sjuande far i huset) eldre, gretten person som følgjer med på alt og vil ha det avgjerande ordet
    • pensjonisten har ikkje tenkt å bli ein sjuanda far i huset
Artikkelside

arkitekt

substantiv hankjønn

Uttale

arkitekˊt

Opphav

gjennom latin; frå gresk arkhitekton ‘overbyggmeister’

Tyding og bruk

  1. person (med utdanning på universitetsnivå) som har til yrke å lage utkast og teikningar til byggverk og å planleggje og leie byggjearbeid
    Døme
    • utbygginga av området er planlagd av ein arkitekt;
    • huset er teikna av ein arkitekt
  2. i overført tyding: opphavsmann, skapar
    Døme
    • ho er arkitekten bak filmen
Artikkelside

attribuere

attribuera

verb

Opphav

frå latin ‘tildele’

Tyding og bruk

gje opp som sannsynleg opphavsmann
Døme
  • skjønarar attribuerer måleriet til van Gogh
Artikkelside

ættfar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. mann som ei ætt nedstammar frå;
Artikkelside

stamfar

substantiv hankjønn

Opphav

av stam- (2) og far (1

Tyding og bruk

  1. eldste kjende mann i ei slekt eller slektsgrein;
    ane av hankjønn, ættfar;
    ascendent av hankjønn
Artikkelside

autoral

adjektiv

Uttale

æutoraˊl

Opphav

av latin autor ‘opphavsmann’; jamfør -al (5

Tyding og bruk

i litteraturvitskap: prega av forfattaren;
til skilnad frå personal
Døme
  • ein autoral forteljar
Artikkelside

autentisk

adjektiv

Uttale

æutenˊtisk

Opphav

av gresk authentikos, av authentes ‘opphavsmann’

Tyding og bruk

heilt ut ekte og pålitande
Døme
  • ei autentisk skildring av hendinga
Artikkelside