Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 6 oppslagsord

miste, misse 1

mista, missa

verb

Opphav

norrønt missa, i tydinga ‘kome for seint’ frå engelsk; samanheng med miss (2 og mis-

Tyding og bruk

  1. ikkje lenger ha;
    rote bort, tape
    Døme
    • miste paraplyen;
    • miste håret;
    • miste livet;
    • miste pusten;
    • miste interessa;
    • miste foreldra sine;
    • vi har inga tid å miste;
    • mange mistar jobben no;
    • ho mista alt ho åtte i brannen;
    • dei har mista kontrollen
  2. kome for seint til
    Døme
    • miste bussen

Faste uttrykk

  • miste andlet
    oppleve (offentleg) skam
  • miste munn og mæle
    bli stum;
    ikkje få fram eit ord
  • miste seg sjølv
    tape eller svekkje eigen personlegdom eller identitet
Artikkelside

misse 2

missa

verb

Opphav

av engelsk miss; same opphav som miste

Tyding og bruk

særleg i idrett: ikkje greie;
ikkje treffe, bomme
Døme
  • misse på straffesparket;
  • korleis kunne han misse på den sjansen?
Artikkelside

miss 1

substantiv hokjønn

Opphav

frå engelsk, samandrege av mistress ‘herskarinne, husmor’

Tyding og bruk

  1. i engelskspråklege land: (tittel for) frøken
  2. Døme
    • miss Europa 2005
Artikkelside

messe 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt messa, av mellomalderlatin missa; av latin mittere ‘sende’, truleg av sluttorda i den katolske messa: ite, missa est (contio) ‘gå, (forsamlinga) er send bort’

Tyding og bruk

  1. gudsteneste med nattverd
    Døme
    • gå til messe
  2. (vekselsong mellom prest og kyrkjelyd i) protestantisk gudsteneste
  3. musikkverk med grunnlag i den faste teksta i messe (1, 1)
Artikkelside

kyndelsmess, kyndelsmesse

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt kyndilsmessa; etter latin missa candelarum ‘lysmesse’

Tyding og bruk

  1. katolsk lysmesse 2. februar
  2. i folketru: merkedag da halve vinteren er gått, 2. februar
Artikkelside

skilsmisse

substantiv hokjønn

Opphav

gjennom bokmål, frå dansk sisteleddet samanheng med; norrønt missa ‘tap, sakn’

Tyding og bruk

  1. oppløysing av eit ekteskap (etter løyve frå fylkesmannen eller ved dom)
    • få, krevje skilsmisse
    • ei skilsmisse mellom kyrkja og staten vil tvinge seg fram
Artikkelside