Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
59 treff

Nynorskordboka 59 oppslagsord

kjelde

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt kelda; samanheng med kald

Tyding og bruk

  1. grunnvatn som kjem opp av jorda;
    Døme
    • ei heilag kjelde;
    • varme kjelder
  2. i overført tyding: opphav (1), utspring (1);
    Døme
    • ei kjelde til forarging
  3. i overført tyding: opphav til kunnskap;
    informant eller dokument som gjev opplysningar
    Døme
    • gje opp kjeldene;
    • påliteleg kjelde;
    • historiske kjelder;
    • studere kjeldene
Artikkelside

springkjelde

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

kjelde (1) som sprutar opp frå jordoverflata
Artikkelside

undergjerande

adjektiv

Opphav

av under (1 og gjere

Tyding og bruk

  1. som gjer under (1
    Døme
    • ei undergjerande kjelde;
    • ha undergjerande evner
  2. som verkar overlag godt;
    Døme
    • turen hadde ein undergjerande verknad på humøret
Artikkelside

tinnitus

substantiv hankjønn

Opphav

av latin tinnire ‘ringje, ringle’

Tyding og bruk

i medisin: det å høyre lyd som det ikkje er ei ytre kjelde for;
Artikkelside

tipsar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

person som gjev tips om noko;
Døme
  • politiet fekk hjelp av ein anonym tipsar
Artikkelside

terme

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin, av gresk therme ‘varme’; jamfør termal

Tyding og bruk

  1. offentleg bad i Romarriket og det gamle Hellas
  2. mineralsk kjelde med ein naturleg temperatur på 20–50 °C
Artikkelside

termalkjelde

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

kjelde som har vatn med høgare temperatur enn middeltemperaturen på staden
Artikkelside

prinsipp

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom fransk; frå latin ‘opphav, grunnlag’

Tyding og bruk

  1. grunnleggjande tanke eller retningslinje som ein følgjer eller går ut frå;
    Døme
    • matematiske prinsipp;
    • byggje hus etter nye prinsipp
  2. grunnleggjande etisk eller moralsk synsmåte;
    leveregel
    Døme
    • halde fast på prinsippa sine
  3. kjelde, opphav, første årsak;
    verkande kraft
    Døme
    • trua på Gud som det høgaste prinsippet i tilværet;
    • ein kamp mellom gode og vonde prinsipp

Faste uttrykk

  • av prinsipp
    av prinsipielle grunnar
    • reise kollektivt av prinsipp
  • i prinsippet
    som hovudregel;
    prinsipielt
    • i prinsippet er eg samd
  • ri prinsipp
    tvihalde på prinsippa sine utan å ta omsyn til andre faktorar;
    jamfør prinsippryttar
Artikkelside

peng, penge

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt pen(in)gr, frå vestgermansk

Tyding og bruk

  1. mynt (1) (eller pengesetel)
    Døme
    • mora gav ungen ein peng
  2. i fleirtal: myntar eller setlar brukte som verdimål og betalingsmiddel
    Døme
    • norske pengar;
    • ha pengar i lommeboka
  3. i fleirtal: verdi som pengesetlar og myntar har;
    pengesum;
    Døme
    • tene pengar;
    • leggje seg opp pengar;
    • ha pengar i banken;
    • dei lånte pengar til bil

Faste uttrykk

  • ein billig penge
    ein liten pengesum
    • det var mange bøker til sals for ein billig penge
  • for alle pengane
    brukt for å uttrykkje intensitet og entusiasme
    • moro for alle pengane;
    • stå på for alle pengane
  • friske pengar
    pengar frå ei ny kjelde
    • det kom ingen friske pengar til vegbygging
  • ha pengar mellom hendene
    ha pengar ein kan bruke
  • kaste pengar ut av vindauget
    bruke pengar til inga nytte
  • reine ord for pengane
    klar tale;
    sanninga
  • store pengar
    mykje pengar;
    stor forteneste
    • tene store pengar;
    • dei tapte store pengar
  • svarte pengar
    skattepliktige pengar som ein lèt vere å betale skatt for
Artikkelside

hente 2

henta

verb

Opphav

norrønt heimta, opphavleg ‘føre heim’

Tyding og bruk

  1. gå etter og ta med seg tilbake
    Døme
    • hente posten;
    • hente ved;
    • hente nokon på stasjonen;
    • hente hjelp
  2. skaffe seg, få, vinne
    Døme
    • plantene hentar næring frå jorda;
    • det var lite å hente der;
    • hente heim medaljar
  3. leite fram;
    ta, plukke, samle
    Døme
    • stoffet er henta frå aviser

Faste uttrykk

  • hente inn
    • samle inn, skaffe;
      innhente (1)
      • hente inn tilbod;
      • hente inn informasjon
    • ta igjen, ta att;
      innhente (2)
      • hente inn forspranget
  • hente seg inn
    samle seg etter ei påkjenning;
    kome i normal gjenge att
  • hente ut
    ta ut frå ein stad eller ei kjelde
    • dei vart henta ut frå den flaumramma dalen;
    • hente ut informasjon frå ferdsskrivaren
Artikkelside