Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
102 treff

Nynorskordboka 102 oppslagsord

gule 3

gula

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

av gul (1 og gule (1

Tyding og bruk

blåse veikt
Døme
  • det gular lint
Artikkelside

gule 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt gula; samanheng med gul (1

Tyding og bruk

(jamn, langvarig) vind;
Artikkelside

gule 2

substantiv hankjønn

Opphav

av gul (2

Tyding og bruk

til skilnad frå kvite (1, 1)
Artikkelside

gul 2

adjektiv

Opphav

norrønt gulr

Tyding og bruk

som har ein farge som eggeplomme eller mogen sitron (og som ligg mellom oransje og grønt i fargespekteret)
Døme
  • gule roser;
  • ei gul regnjakke;
  • gule erter;
  • kornet er gult;
  • slå seg gul og blå

Faste uttrykk

  • gul feber
  • gult kort
    kort med gul farge som tener som åtvaring for stygt spel, særleg i fotball
  • gult lys
    trafikklys som varslar overgang frå grønt lys (1) til raudt lys
Artikkelside

hauste

hausta

verb

Opphav

norrønt hausta, opphavleg ‘bli haust’

Tyding og bruk

  1. samle inn og få avlinga under tak
    Døme
    • vi kjem til å hauste tidleg i år;
    • eg har hausta inn epla;
    • ho hausta honningen frå bikubene;
    • dei haustar inn kveiten allereie
  2. i overført tyding: få (2, 1) eller oppnå noko som løn eller resultat av ein innsats
    Døme
    • ho hausta stor applaus frå tilhøyrarane;
    • han hausta anerkjenning for arbeidet

Faste uttrykk

  • det haustast
    det går mot haust
    • det haustast og trea blir gule
  • ein haustar som ein sår
    ein får dei resultata ein fortener
  • hauste fruktene av noko
    nyte fordelane av eit (godt) utført og kanskje vanskeleg arbeid
    • no kan ho endeleg hauste fruktene av ti års hardt arbeid
  • hauste juletreet
    ta pynten av juletreet
  • hauste storm
    få sterk kritikk for noko;
    jamfør så vind og hauste storm
    • dei har hausta stor storm med planane sine
  • så vind og hauste storm
    seie eller gjere noko tilsynelatande lite som får uventa negative konsekvensar
    • dei har sådd vind og hausta storm med forslaget sitt
Artikkelside

fredlaus 1

substantiv hankjønn

Opphav

av fredlaus (2

Tyding og bruk

fleirårig plante av slekta Lysimachia i nøkleblomfamilien med blad i krans og store, gule blomstrar;
Lysimachia vulgaris
Artikkelside

tomat

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom spansk, frå det aztekiske språket nahuatl

Tyding og bruk

  1. raud frukt av planta tomat (2), brukt som grønsak
    Døme
    • smørbrød med egg og tomat;
    • ha tomatar i salaten;
    • dyrke tomatar i hagen
  2. eittårig plante i søtvierfamilien med hårete stengel og blad, gule blomstrar og den raude frukta tomat (1);
    Lycopersicon esculentum;
  3. Døme
    • makrell i tomat
Artikkelside

tiriltunge

substantiv hokjønn

Opphav

samanheng med tir

Tyding og bruk

plante med gule blomstrar i erteblomsterfamilien;
Lotus corniculatus
Artikkelside

søtvier

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

plante i slekta Solanum i søtvierfamilien med kvite, gule eller lilla blomstrar i klase eller skjerm, som ofte er giftige
Artikkelside

squashplante, skvåsjplante

substantiv hankjønn eller hokjønn

Tyding og bruk

plante av squash (2, med store kraftige stenglar, store blad og gule blomstrar
Artikkelside