Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
10 treff

Nynorskordboka 10 oppslagsord

forfine

forfina

verb

Opphav

frå tysk; av for- (2

Tyding og bruk

gjere finare;
Døme
  • forfine teknikkane
Artikkelside

forfina

adjektiv

Tyding og bruk

Døme
  • det forfina andletet
Artikkelside

stil

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt stíll ‘skrivemåte’; av latin stilus ‘griffel’

Tyding og bruk

  1. skriftleg eller munnleg uttrykksmåte
    Døme
    • litterær stil;
    • munnleg stil;
    • stilen i fortelijnga
  2. smakfull, forfina måte
    Døme
    • ei framferd med stil og eleganse
  3. måte å te seg på;
    heilskapleg preg
    Døme
    • i kjend stil;
    • det han sa i framhaldet, var heilt i stil med innleiinga
  4. (kunstnarleg) form (på bygningar og ting)
    Døme
    • ei kyrkje i romansk stil;
    • eit hus i gammal stil;
    • høyre musikk der stilen minner om ein operette
  5. i skulen: skriftleg framstilling av eit emne
    Døme
    • skrive norsk stil
  6. kroppsføring under ei idrettsøving
    Døme
    • gå i mål i fin stil
  7. stilkarakter, til dømes i hopp
    Døme
    • hoppe til 18 i stil

Faste uttrykk

  • i stor stil
    med vidtrekkjande dimensjonar
    • drive i stor stil
  • kome ut av stilen
    miste kontrollen eller fatninga
  • stå i stil med/til
    passe til;
    harmonere med
    • nye hus må stå i stil med eksisterande hus;
    • betalinga står ikkje i stil til belastninga
Artikkelside

fin de siecle, fin de siècle

substantiv ubøyeleg

Uttale

fæn dø siæˊkl eller  fæng dø siæˊkl

Opphav

frå fransk opphavleg ‘slutten på hundreåret’

Tyding og bruk

nemning for ei dekadent, forfina retning innanfor kunst og litteratur i Frankrike i 1890-åra
Artikkelside

artisteri

substantiv inkjekjønn

Uttale

artisteriˊ

Opphav

av artist

Tyding og bruk

  1. forfina og overlegen evne innanfor eit bestemt felt
    Døme
    • verbalt artisteri;
    • ei oppvising i artisteri;
    • hennar geniale artisteri
  2. særskilt omsyn til form framfor innhald
    Døme
    • utmerkje seg i både musikalitet og artisteri;
    • laget kunne tillate seg litt artisteri mot slutten av kampen
Artikkelside

aristokratisk

adjektiv

Uttale

aristokraˊtisk

Opphav

av aristokrati

Tyding og bruk

  1. som gjeld eller er særmerkt for aristokratiet
  2. i overført tyding: som blir oppfatta som forfina og fornem
    Døme
    • det er noko aristokratisk over han
Artikkelside

fornem

adjektiv

Opphav

frå tysk ‘som bør takast før andre’; av for- (1

Tyding og bruk

  1. som speler ei viktig rolle og har stor vyrdnad;
    Døme
    • ein av dei fornemste forfattarane i landet
  2. gjæv i rang eller byrd;
    Døme
    • ein fornem familie
  3. som har eit luksuriøst eller stilfullt preg
    Døme
    • eit fornemt strok i byen;
    • eit fornemt hotell
  4. som har ei forfina framtoning;
    Døme
    • ha fornemme vanar;
    • ein fornem gjest
Artikkelside

forfining

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å forfine eller vere forfina
Døme
  • bruke pengar på forfining av byen
Artikkelside

rokokko

substantiv hankjønn

Opphav

frå fransk av rocaille ‘dekorasjon av muslingar, korallar, stein o l’, av roc ‘bergstykke’

Tyding og bruk

  1. stilart med snirklet og usymmetrisk ornamentikk som utvikla seg frå barokken
  2. i litteratur, målarkunst og musikk kring 1725–1770: smaksretning med sans for forfina, lette og grasiøse livsformer og uttrykksmiddel
Artikkelside

presiøs

adjektiv

Opphav

gjennom fransk, frå latin; jamfør pretiosa

Tyding og bruk

Døme
  • presiøs kunst
Artikkelside