Avansert søk

Nynorskordboka 3 oppslagsord

element

substantiv inkjekjønn

Opphav

av latin elementum ‘grunnemne, grunnsetning’

Tyding og bruk

i kjemi: grunnstoff (1)
i antikk naturvitskap: grunnemne, urstoff
del av eit heile;
grunndel, ingrediens, komponent
Døme
- setje opp hus av prefabrikkerte element;
- dei ulike elementa i forteljinga;
- eit forstyrrande element i saka
særleg i fleirtal: personar som høyrer til i eit samfunnslag, ein organisasjon eller likande
Døme
- destruktive element;
- ytterleggåande element
særleg i fleirtal: naturkrefter
Døme
- stri mot elementa
i fysikk: apparat som gjev elektrisk straum ved kjemiske prosessar;
del av elektrisk batteri (4)
i matematikk: del av ei mengd (2)

Faste uttrykk

dei fire elementa
jord, vatn, luft og eld
det våte element
vatn, væske;
sjø, hav
i sitt rette element
i sitt naturlege miljø;
der ein liker seg

kvintessens

substantiv hankjønn

Opphav

frå mellomalderlatin ‘det femte elementet’

Tyding og bruk

særleg i bunden form eintal: det viktigaste, det sentrale;

kjernen

Døme

kvintessensen i saka

våt

adjektiv

Opphav

norrønt vátr; samanheng med vatn

Tyding og bruk

som er gjennomtrengd av vatn;
som inneheld mykje vatn;
vasshaldig
Døme
- våte klede;
- hunden var våt i pelsen;
- vere våt til skinnet
om overflate: som er dekt av vatn, væske
Døme
- våt kontaktflate;
- våt kopiering – våtkopiering
som er laga av vatn;
som er i væskeform;
rennande
Døme
- det våte elementet;
- våt gass – våtgass;
- eit vått selskap – med mykje drikkevarer; jamfør fuktig (2)
- som substantiv:
om vêr, årstid: nedbørrik, regnfull, skoddefull
Døme
- ein våt sommar

Faste uttrykk

korkje vått eller tørt
korkje mat eller drikke
vått vatn
vatn som inneheld ymse stoff som minkar overflatespenninga