Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 3182 oppslagsord

der

adverb

Opphav

norrønt þar

Tyding og bruk

på den staden (eit stykke unna);
til skilnad frå her
Døme
- der ute;
- dei der;
- sjå der kjem dei!
- set stolen der!
- eg kjenner alle som var der;
- dei driv på til dei ligg der;
- dei fann huset, men det var ingen heime der
på det punktet
Døme
- der fekk du!
- saken må diskuterast, men vi er ikkje der no
brukt etter pronomen eller determinativ for å peike ut nokon eller noko;
jamfør derre
Døme
- han der er ikkje bra for deg;
- ho der er jammen skarp;
- det der er ikkje noko for meg
brukt som formelt subjekt: det (3, 1)
Døme
- der var ulv i skogen
brukt til å vise til eit ledd i oversetninga
Døme
- huset der dei bur;
- staden der dei sist såg han

Faste uttrykk

der og da
på den staden og det tidspunktet som kjem fram av samanhengen
det hende der og da;
der og da bestemte vi oss for å bli med
her og der
på spreidde stader
… meg her og … meg der
brukt som hånleg eller nedlatande kommentar til noko som nettopp er nemnt
prosjekt meg her og prosjekt meg der

Artikkelside

uorden

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

tilstand der noko ikkje er på riktig plass, ikkje fungerer som det skal eller er prega av kaos;

manglande orden;

rot, virvar

Døme

heimen var prega av rot og uorden;
politisk uorden;
det var krig og uorden i verda

Faste uttrykk

i uorden
- prega av rot eller kaos
  rommet var i vill uorden;
  håret var i uorden
- ikkje i god stand;
  øydelagd
  motoren er i uorden

Artikkelside

nokon

determinativ kvantor

Opphav

norrønt nǫkkurr, samandrege av urnordisk ne-wait-ek-hwarjar ‘ikkje veit eg kven’

Tyding og bruk

ein eller annan, eit eller anna;
ein viss, einkvan;
somme, visse
Døme
- er det nokon kiosk i nærleiken?
- treng du noka ny skjorte?
- finst det noko svar?
- har du vore der nokon gong?
- du må ikkje gå nokon stad!
- eg har ikkje høyrt nokon ting;
- har du nokon som helst grunn til å klage?
- dei kjøpte nokre pærer
- brukt som substantiv:
  det er noko i vegen med bilen;
  det hende meg noko underleg i går;
  nokre var samde, andre protesterte;
  det er nokon som spør etter deg
kven som helst (annan);
kvar ein;
alle
Døme
- ho syng så godt som nokon;
- ho arbeidde hardare enn nokon mann
om mengd, omfang, tal, grad eller liknande: ein del, litt;
atskilleg, monaleg
Døme
- i nokon grad;
- er 50 år nokon alder?
- ha noko pengar;
- ein noko eldre bil;
- det er ikkje noko att av kaka;
- kva er dette for noko?
- noko rart noko;
- det er da enda noko;
- det hjelpte nok noko;
- ho er ikkje noko tess;
- stakken er noko for sid;
- har du sett noko til han?
brukt i utrop med ‘for’
Døme
- for noko tull!
- for nokre bilar dei har!

Faste uttrykk

det er noko med alt
ingen ting er utan lyte
ikkje bli noko av
ikkje hende;
ikkje bli gjennomført
festen vart ikkje noko av
ikkje nokon
ingen
noko av ein
langt på veg ein;
ein nokså stor
han var noko av ein luring;
det er noko av eit mirakel at desse landa aldri har vore i krig med kvarandre
noko til
litt av ein;
ein retteleg
vere noko til kar
nokon ein
ein eller annan
nokon gong
- ein eller annan gong;
  nokosinne
  har du vore der nokon gong?
- brukt i uttrykk for jamføring og forsterking
  beste resultat nokon gong;
  har du nokon gong sett maken?
nokon kvar
alle, dei fleste
slikt kunne hende nokon kvar
nokre hundre
i eit tal som er meir enn to hundre
dette hende for nokre hundre år sidan
nokre tusen
i eit tal som er meir enn to tusen
dette gjeld kanskje nokre tusen menneske
vere noko
ha ein viktig eller sentral sosial posisjon
alle som er noko i musikkbransjen, kom på hagefesten
vere noko i noko
vere til dels rett
er det noko i det dei seier?

Artikkelside

ingen

determinativ kvantor

Opphav

norrønt engi, enginn

Tyding og bruk

ikkje noko eller nokon;

ikkje ein

Døme

han kom ingen veg;
det er inga sak;
ingen av dei kom;
inkje problem er for stort;
ho hadde ingen stader å vere

brukt som substantiv:
- ingen hadde gjort det før;
- som om inkje var hendt

Faste uttrykk

gjere om inkje
oppheve;
nullstille
vedtaket vart gjort om inkje
gjere til inkjes
øydeleggje, oppheve
ikkje for inkje
med god grunn;
ikkje for ingenting
det var ikkje for inkje han kvidde seg
ingen nemnd, ingen gløymd
vending brukt i takketale eller liknande der ein takkar ei gruppe utan å namngje nokon einskild
ingen ting
ikkje noko;
ingenting (2
ho visste ingen ting
om inkje
over styr
det gjekk om inkje
på ingen måte
slett ikkje

Artikkelside

scenestup, senestup

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

kast utfor scena under ein (rocke)konsert, der ein blir boren på hendene til tilhøyrarane

Artikkelside

stamplass

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

fast stad der ein er stamgjest

Døme

baren er stamplass for mange studentar;
ho har stamplass på lesesalen

Artikkelside

stampemølle

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

om eldre forhold: anlegg der ein eller fleire loddrette bjelkar med mekanisk kraft stampa ( ulike emner, mellom anna nytta til å valke, behandle skinn og lage klutepapir;

stampeverk

Artikkelside

stadig vekk

Tyding og bruk

Sjå: stadig, vekk

jamnleg, ofte
Døme
- ho er stadig vekk å høyre på radioen;
- det kjem nye produkt i handelen stadig vekk
framleis, enno
Døme
- eg hang ut kleda i går kveld, og dei heng der stadig vekk

Artikkelside

stabil jamvekt

Tyding og bruk

i fysikk: jamvekt der støttepunktet ligg rett over tyngdepunktet;

til skilnad frå labil jamvekt;

Sjå: stabil

Artikkelside

squashbane, skvåsjbane

substantiv hankjønn eller hokjønn

Tyding og bruk

innelukka bane for ballspelet squash (, der både vegger og golv vert brukte i spelet

Døme

ein squashbane er 9, 75 meter lang og 6, 4 meter brei

Artikkelside

Side 1 av 319

Resultat per side: