Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
43 treff

Nynorskordboka 43 oppslagsord

avslørande

adjektiv

Tyding og bruk

som gjer noko klart og tydeleg for alle;
Døme
  • ei avslørande handling;
  • ein avslørande avisartikkel
Artikkelside

avsløre

avsløra

verb

Opphav

frå bokmål ‘ta sløret vekk frå’

Tyding og bruk

  1. gjere klart og tydeleg for alle;
    Døme
    • avsløre kva som eigenleg hende;
    • fotavtrykka førte til at tjuven vart avslørt;
    • avsløre seg som ein dårleg tapar
  2. Døme
    • avsløre eit nytt monument
Artikkelside

bukse

substantiv hokjønn

Opphav

av lågtysk buckhose ‘hose av bukkeskinn’

Tyding og bruk

klesplagg som dekkjer underkroppen og beina ned mot knea eller okla;
Døme
  • gå i bukser;
  • kvit skjorte og press i buksa;
  • eit par bukser

Faste uttrykk

  • med buksene nede
    i ein avslørande situasjon
  • pisse i buksa for å halde varmen
    finne ei løysing som har kortvarig verknad
  • skjelve i buksene
    vere redd
    • mange investorar skjelv i buksene etter raset i aksjekursane
Artikkelside

visittkort

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. lite kort med namn (og yrkestittel) og kontaktinformasjon til eigaren
    Døme
    • dele ut visittkort
  2. brukt skjemtande om ekskrement frå dyr
    Døme
    • hunden har lagt igjen visittkortet på golvet
  3. (avslørande) kjenneteikn som nokon har lagt att på ein stad, gjerne åstaden for eit brotsverk
    Døme
    • gjerningsmannen hadde lagt igjen eit visittkort
Artikkelside

med buksene nede

Tyding og bruk

i ein avslørande situasjon;
Sjå: bukse
Artikkelside

skandalehistorie

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

avslørande og oppsiktsvekkjande hending;
jamfør historie (7)
Artikkelside

slør 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

av lågtysk sloier

Tyding og bruk

  1. tynt, gjennomsiktig stoff til pryd eller vern;
    Døme
    • hatt med slør;
    • brura hadde langt, kvitt slør;
    • ansiktsdekkjande slør;
    • bruke slør til å verne seg mot bistikk
  2. lag av dis eller røyk;
    lett skodde
    Døme
    • røyken frå bålet la seg som eit slør over dalen
  3. i overført tyding: noko som hindrar klarleik
    Døme
    • eit slør av teiing;
    • det ligg eit slør over saka

Faste uttrykk

  • lette på sløret
    røpe løyndom;
    avsløre noko
  • ta sløret
    bli nonne
Artikkelside

sirkle

sirkla

verb

Tyding og bruk

  1. gå i sirkel;
    Døme
    • ei ørn sirkla på himmelen
  2. i uttrykk

Faste uttrykk

  • sirkle inn
    • setje ein sirkel rundt
    • fange, avsløre
      • tre personar vart sirkla inn av politiet
    • avgrense, skildre
      • prøve å sirkle inn eit miljø
Artikkelside

røpe

røpa

verb

Opphav

norrønt hrópa, hrǿpa ‘baktale’

Tyding og bruk

  1. gjere kjent noko som til no har vore ukjend;
    Døme
    • eg vil ikkje røpe for mykje;
    • han røpte ingenting om innhaldet
  2. vitne om;
    vise
    Døme
    • språket røper at han er utlending;
    • han røpte eit stort talent

Faste uttrykk

  • røpe seg
    avsløre seg sjølv, oftast mot eigen vilje
    • ho heldt maska, og røpte seg ikkje
Artikkelside

rulle 2

rulla

verb

Opphav

jamfør rull og rulle (1

Tyding og bruk

  1. flytte seg (bortetter eit underlag) ved å dreie seg rundt sin eigen akse;
    Døme
    • rulle over ende;
    • bilen rullar nedover;
    • stuparen rulla rundt i lufta
  2. få til å rulle (2, 1);
    Døme
    • dei rulla ei tønne over golvet
  3. jamne med rull eller rulle;
    Døme
    • rulle tøy;
    • dei rullar åkeren
  4. lage (noko som liknar) ein rull eller ei kule
    Døme
    • rulle ein sigarett;
    • han har rulla saman teppet
  5. gå i bølgjegang
    Døme
    • havet rullar mot stranda
  6. om fartøy: vere i rørsle frå side til side i bølgjene
    Døme
    • båten rulla kraftig
  7. om lyd: drønne;
    rumle lenge
    Døme
    • tora rulla
  8. uttale norsk ‘r’ med tungespissen;
    til skilnad frå skarre (1, 2)
    Døme
    • rulle på r-ane

Faste uttrykk

  • rulle med auga
    sperre opp auga og røre augeepla, til dømes som uttrykk for forakt, overrasking eller oppøsing;
    jamfør himle (2, 2)
  • rulle ned
    • få noko samanrulla til å falde seg ut nedover
      • rulle ned gardina
    • få bilvindauge til å gli ned og opne seg ved å sveive på eit handtak eller trykkje på ein knapp
      • eg rulla ned vindauget
  • rulle opp
    • falde saman (oppover) til ein rull
      • han har rulla opp skjorteermane;
      • gardinene er rulla opp
    • få bilvindauge til å gli opp og lukke seg ved å sveive på eit handtak eller trykkje på ein knapp
      • eg rulla opp bilvindauget
    • avsløre litt etter litt
      • politiet rulla opp eit kriminelt miljø
    • oppklare
      • det var media som rulla opp saka
    • teikne, skildre
      • boka rullar opp ei trist historie om rus og vald
  • rulle ut
    • falde ut ein rull
      • rulle ut den raude løparen;
      • eg har rulla ut soveposen
    • forme noko til ei kule eller ein sylinder med roterande rørsler med hendene
      • rulle ut bollar
    • setje i verk noko på løpande band;
      innføre i eit (større) område
      • dei har rulla ut breiband i heile dalen
Artikkelside
Side 1 av 5