Avansert søk

Nynorskordboka 5 oppslagsord

aktivere

aktivera

verb

Uttale

aktiveˊre

Tyding og bruk

gjere aktiv;
aktivisere;
setje i funksjon
Døme
- aktivere eit program;
- alarmen var ikkje aktivert
gjere gyldig;
validere
Døme
- aktivere billetten før ein går om bord
føre opp som aktiva
Døme
- firmaet aktiverte investeringane i balansen
gjere kjemisk verksam;
auke farten i ein kjemisk reaksjon

tenne 1

tenna

verb

Opphav

mellomnorsk tenda; jamfør norrønt tendra

Tyding og bruk

få noko til å brenne;
kveikje, tendre (1
Døme
- tenne bål;
- tenne ei fyrstikk;
- tenne seg ein sigarett
skru på elektrisk lys
Døme
- tenne ei fyrlykt;
- tenne taklampa;
- tenne blinklyset i rundkjøringar
få ein sprengladning til å gå av
Døme
- tenne fyrverkeri;
- tenne ei bombe
aktivere tenning (2)
Døme
- motoren tende på første forsøk
fate eld, fengje
Døme
- det tende i flishaugen
gjere oppglødd;
inspirere
Døme
- talaren tende tilhøyrarane
bli eller gjere seksuelt lysten
Døme
- tanken tende ho;
- dei tende kvarandre med ein gong
få til å loge opp;
vekkje til live
Døme
- tenne ei von;
- tenne gneisten i partiet

Faste uttrykk

tenne opp
lage eld
tenne opp i peisen
tenne på
- starte brann
  nokon prøvde å tenne på huset
- bli oppglødd;
  kjenne seg tiltrekt av
  tenne på utstrålinga til nokon;
  sjefen tende på ideen
tenne på alle pluggane
bli eitrande sinna

knapp 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt knappr

Tyding og bruk

rund skive eller kule til å hekte i hop klede med eller til pryd
Døme
- blanke knappar;
- sy i ein knapp
- - mansjettknapp
  - skjorteknapp
noko rundt i toppen eller enden på noko
- - skjoldknapp
liten tapp på apparat, instrument eller liknande til å aktivere noko
Døme
- trykkje på knappen
- - av-og-på-knapp
tast
Døme
- trykkje på ein knapp på tastaturet
ikon (3) på ein dataskjerm eller liknande
Døme
- klikke på knappane på skjermen med musa
i botanikk: hovud (4) med pollen på mjølberar
- - pollenknapp

Faste uttrykk

halde ein knapp på
ha mest tru på;
velje
han held ein knapp på den norske modellen
knappar og glansbilete
svært lita betaling
erstatninga var knappar og glansbilete
telje på knappane
vere i villreie om kva ein skal velje
trykkje på dei rette knappane
gjere det rette i ein viss situasjon

emotiv

adjektiv

Tyding og bruk

sterkt mottakeleg for inntrykk
Døme
- aktivere emotive tendensar
som appellerer til eller vekkjer visse kjensler;
verdiladd, kjensleladd
Døme
- emotive ord;
- både emotivt og kognitivt innhald

aktivering

substantiv hokjønn

Uttale

aktiveˊring

Tyding og bruk

det å aktivere

Døme

alarmen har automatisk aktivering