Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 4 oppslagsord

der

adverb

Opphav

norrønt þar

Tyding og bruk

  1. på den staden (eit stykke unna);
    til skilnad frå her
    Døme
    • der ute;
    • dei der;
    • sjå der kjem dei!
    • set stolen der!
    • eg kjenner alle som var der;
    • dei driv på til dei ligg der;
    • dei fann huset, men det var ingen heime der
  2. på det punktet
    Døme
    • der fekk du!
    • saken må diskuterast, men vi er ikkje der no
  3. brukt etter pronomen eller determinativ for å peike ut nokon eller noko;
    jamfør derre
    Døme
    • han der er ikkje bra for deg;
    • ho der er jammen skarp;
    • det der er ikkje noko for meg
  4. brukt som formelt subjekt: det (3, 1)
    Døme
    • der var ulv i skogen
  5. brukt til å vise til eit ledd i oversetninga
    Døme
    • huset der dei bur;
    • staden der dei sist såg han

Faste uttrykk

  • der og da
    på den staden og det tidspunktet som kjem fram av samanhengen
    • det hende der og da;
    • der og da bestemte vi oss for å bli med
  • her og der
    på spreidde stader
  • … meg her og … meg der
    brukt som hånleg eller nedlatande kommentar til noko som nettopp er nemnt
    • prosjekt meg her og prosjekt meg der
Artikkelside

dersom

subjunksjon

Opphav

norrønt þar sem ‘der kor’

Tyding og bruk

innleier ei leddsetning som uttrykkjer vilkår;
om (så er at)
Døme
  • eg tek bilen dersom du ikkje treng han;
  • dersom du kjem, skal du få middag
Artikkelside

derav

adverb

Opphav

norrønt þar af; av der

Tyding og bruk

av det (den, dei)
Døme
  • ei kasse frukt, derav fem kilo eple
Artikkelside

da 1, då 2

adverb

Opphav

norrønt þá i tyding 1 og 2, truleg norrønt þó i tyding 3, norrønt þá er i tyding 4, tysk da i tyding 5; jamfør norrønt þar

Tyding og bruk

  1. om tid: på den tida (særleg i fortida)
    Døme
    • da var Noreg enno ufritt;
    • da skal det bli moro;
    • frå da av;
    • no og da – av og til
    • deretter, så(3,1,2,4)
      • da kom dei til eit hus
  2. i så fall, i den samanhengen og liknande
    Døme
    • da blir det verre;
    • (ja) da så;
    • korleis da?
    • Noreg, og da særleg Sørlandet
  3. trykklett: likevel, enda (3, vel (2, no (2, så(3,1,2,4)
    Døme
    • det gjekk da bra;
    • eg trur da det;
    • det er da lett;
    • jau da;
    • fy da!
    • kom da!
    • enn du da?
  4. som konjunksjon, om tid: på den tid som (i fortida)
    Døme
    • da morgonen kom, regna det
    • som (2
      • den dagen da han kom;
      • vi lever i ei tid da det er lett å tene pengar
  5. som konjunksjon, om årsak: sidan, ettersom
    Døme
    • da eg er sjuk, kan eg ikkje kome
Artikkelside