Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 92 oppslagsord

massemedium

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

middel til å spreie informasjon til svært mange menneske
Døme
  • viktige massemedium som presse, tv og internett
Artikkelside

det store lerretet

Tyding og bruk

kino;
Sjå: lerret
Døme
  • filmen eignar seg betre på det store lerretet enn på tv
Artikkelside

lerret

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt lérept, av lín og rept ‘klede’

Tyding og bruk

  1. glatt, umønstra (bomulls)tøy i toskaftsbinding
  2. stykke av lerret (1)
    Døme
    • måle på lerret
  3. stor, kvit flate som ein kan vise film, bilete eller tekst på, opphavleg laga av lerret (1)

Faste uttrykk

  • det kvite lerretet
    film (1)
    • det er debuten hennar på det kvite lerretet
  • det store lerretet
    kino
    • filmen eignar seg betre på det store lerretet enn på tv
  • eit langt lerret å bleikje
    eit langdrygt arbeid
  • feste noko til lerretet
    gje att noko som måleri
Artikkelside

kapittel

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt kapituli, kapitulum, av latin capitulum, diminutiv av caput ‘hovud’; jamfør kapitel

Tyding og bruk

  1. del eller avsnitt i bok, rapport eller liknande, ofte med overskrift
    Døme
    • kome til siste kapittel i boka;
    • boka er delt inn i kapittel;
    • ho las dei fem første kapitla
  2. i overført tyding: del av ei utvikling, forhold, livsløp eller liknande
    Døme
    • eit avslutta kapittel i livet
  3. munkane eller prestane i eit kloster eller ei kyrkje;
    styre for ein kyrkjeleg orden

Faste uttrykk

  • eit avslutta/tilbakelagt kapittel
    noko ein har gjort seg ferdig med
    • minna var eit avslutta kapittel;
    • å betale tv-lisens er eit tilbakelagt kapittel
  • eit kapittel for seg
    noko heilt spesielt
    • feiringa var eit kapittel for seg
  • eit mørkt kapittel
    ei vond hending eller sak
    • eit mørkt kapittel i kolonihistoria;
    • sesongen vart eit mørkt kapittel for laget
  • eit sørgjeleg kapittel
    ei tragisk historie frå byrjing til slutt
    • avisa kalla reforma eit sorgens kapittel
Artikkelside

instruktør

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk; frå latin

Tyding og bruk

  1. person som instruerer;
    Døme
    • instruktøren på kurset var særs dyktig
  2. person som har ansvaret for dei kunstnarlege (og tekniske) sidene ved innøving og produksjon av film, teater, tv-program eller liknande;
    Døme
    • instruktøren for stykket var utanlandsk
Artikkelside

inspisient

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

i film, teater, radio og tv: person som har ansvar for visse tekniske og administrative gjeremål i samband med framsyning eller opptak
Artikkelside

innslag

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. det å slå eller trengje inn
    Døme
    • dei høyrde innslaget av geværkula
  2. stad der noko slår eller er slått inn
    Døme
    • innslaget til tunnelen
  3. i veving: tråd som ein legg på tvers mellom renningstrådane og slår inn med skeistokken;
  4. noko som går inn som ein del av eit større heile
    Døme
    • musikk-korpsa er eit fargerikt innslag på 17. mai;
    • eg såg eit interessant innslag om henne på tv;
    • forfattaren skriv nynorsk med innslag av dialekt
Artikkelside

mekke

mekka

verb

Tyding og bruk

arbeide med maskinar og mekanikk;
reparere
Døme
  • bruke fritida til å mekke på gamle tv-er;
  • somme spring i fjellet, mens andre mekkar bilar
Artikkelside

kalibrere

kalibrera

verb

Tyding og bruk

  1. Døme
    • vi må kalibrere innsatsen etter behovet
  2. kontrollmåle kaliberet på eit skytevåpen
  3. justere eit måleinstrument mot ein normal slik at det måler rett
    Døme
    • kalibrere vekta
  4. justere innstillingane på eit apparat for best mogleg resultat
    Døme
    • vi må kalibrere den nye tv-en før vi tek han i bruk
Artikkelside

monitor

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin , opphavleg ‘person som minner om, varslar’, av monere ‘minne på’

Tyding og bruk

  1. tv-mottakar brukt mellom anna til biletkontroll i studio og til overvaking av offentlege stader
  2. elektro-mekanisk komponent i utstyr som syner resultat og varslar om avvik
    Døme
    • monitoren registrerer blodtrykk og puls
Artikkelside
Side 3 av 10