Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 103 oppslagsord

plommetre

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

tre i rosefamilien med store gule, fiolette eller raude frukter;
Prunus domestica
Artikkelside

plomme 2

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt plóma ‘plommetre’; frå latin

Tyding og bruk

frukt av plommetre
Døme
  • nyplukka gule plommer;
  • ei mogen plomme;
  • plommene har byrja å bli raude
Artikkelside

merkje, merke 3

merkja, merka

verb

Opphav

norrønt merkja; av mark (5

Tyding og bruk

  1. setje merke på
    Døme
    • merke sauer;
    • løypa er merkt med raude band;
    • merke opp ein stig;
    • merke av på lista kven som er til stades
  2. setje spor etter seg;
    prege
    Døme
    • vere merkt av mange års slit
  3. stemple (som uheiderleg);
    Døme
    • ein merkt mann

Faste uttrykk

  • merkje av
    gjere synleg eller tydeleg med hjelp av merke;
    markere, peike ut, vise
  • merkje seg ut
    skilje seg ut
    • merkje seg ut frå dei andre
  • merkje seg
    innprente seg noko;
    merke seg
  • merkje ut
    peike ut, utheve, skilje ut
Artikkelside

peon 1, pion 1

substantiv hankjønn

Uttale

peoˊn; pioˊn

Opphav

frå gresk, etter namnet til legen til dei greske gudane Paion

Tyding og bruk

prydplante av slekta Paeonia med store, oftast raude blomstrar

Faste uttrykk

  • raud som ein peon
    om andletsfarge: kraftig raud
Artikkelside

pelargonia

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin; av gresk pelargos ‘stork’

Tyding og bruk

prydplante av slekta Pelargonium med heile eller handflika blad og raude, kvite eller rosa blomstrar
Artikkelside

polkagris

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

sukkertøy med raude og kvite striper
Artikkelside

krusetistel

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

plante i korgplantefamilien med krusete, stikkande blad og raude kroner;
Carduus crispus subsp. multiflorus
Artikkelside

oppdage

oppdaga

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. (vere den første til å) bli klar over at eit naturfenomen eller ein stad finst
    Døme
    • Armauer Hansen oppdaga leprabasillen;
    • Eirik Raude oppdaga Grønland
  2. få auge på;
    bli var
    Døme
    • oppdage ein tjuv
  3. (vere den første til å) leggje merke til noko makelaust, til dømes eit talent eller ein stad med særlege kvalitetar
    Døme
    • bandet vart oppdaga av eit britisk plateselskap;
    • turistane har oppdaga det vestlandske kulturlandskapet
Artikkelside

botn

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt botn

Tyding og bruk

  1. underside, underdel i eit kar eller ein annan innhol ting
    Døme
    • botnen i ei tønne;
    • ein kjel med tjukk botn
  2. inste ende av ein innhol ting eller eit holrom;
    inste ende av ein dal, fjord, eit vatn
    Døme
    • sjå botnen i brønnen
  3. grunn under vatn (i sjø og liknande);
    fast grunn til dømes under eit gjørmelag
    Døme
    • det er leire i botnen under matjorda
    • i overført tyding: lågmål
      • no må vi ha nådd botnen
    • i overført tyding: det djupaste, inste av noko
      • på botnen av sjela;
      • på botnen av trassen låg ein tvil
  4. grunn(voll);
    Døme
    • byggje på ustø botn;
    • ein kjole med raude roser på kvit botn
  5. fjerde og bakarste av mageavdelingane hos jortarar;

Faste uttrykk

  • dobbel botn
    overført tyding: dobbel meining
  • frå botnen av
    frå sjølve byrjinga og heilt gjennom
    • lage mat frå botnen av
  • i botn og grunn
    heilt opp, fullt ut; i grunnen
  • ikkje vere botn i nokon
    aldri bli mett
    • det er ikkje botn i henne
  • til botnar/botns
    til full klarleik, heilt inn;
    fullt ut
Artikkelside

nymfekakadu, nymfekakadue

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

grå og kvit papegøye med gult hovud, raude kinn og lang hale, vanleg som kjæledyr;
Nymphicus hollandicus
Artikkelside
Side 3 av 11