Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 43 oppslagsord

landsmann

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

person frå same landet som ein annan
Døme
  • vi er landsmenn;
  • dei trefte mange landsmenn da dei var i New York

Faste uttrykk

  • våre nye landsmenn
    flyktningar og innvandrarar
Artikkelside

imøtekome, imøtekomme

imøtekoma, imøtekomma

verb
kløyvd infinitiv: -a

Tyding og bruk

gå med på;
oppfylle
Døme
  • dei imøtekom alle ynska våre
Artikkelside

medsyster, medsøster

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

kvinne sett i høve til andre kvinner (som ho har noko sams med)
Døme
  • medsystrene våre i andre land
Artikkelside

kraftkjelde

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. naturkraft, stoff eller prosess som ein kan vinne ut energi (2) av;
    Døme
    • fossane våre er store kraftkjelder
  2. i overført tyding: oppkome av åndeleg kraft
Artikkelside

kretse

kretsa

verb

Tyding og bruk

  1. røre seg i ring;
    Døme
    • ørna kretsa over hovuda våre
  2. i overført tyding: stadig vende attende til og vere oppteken av
    Døme
    • tankane kretsa om det forbodne
Artikkelside

krevjast

verb

Tyding og bruk

vere naudsynt, måtte til;
Døme
  • til smeltinga kravdest det varme;
  • i våre dagar krevst det evne til omstilling
Artikkelside

katt

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt kǫttr; i tydinga ‘pisk’ av engelsk cat (o’ nine tails)

Tyding og bruk

  1. lite husdyr og kjæledyr av kattefamilien;
    Døme
    • katten freste mot hunden;
    • kattar og hundar er dei vanlegaste kjæledyra våre;
    • ho klappa katten på den mjuke pelsen;
    • katten vår liker seg best under omnen
  3. noko som liknar eller minner om ein katt (1)
  4. pisk (1, 1) med (som oftast) ni lange tynne lêrreimer, brukt som straffereiskap
    Døme
    • katt var ein vanleg straffereiskap brukt til kakstryking
  5. stor talje (1 til å heise opp ankeret med;

Faste uttrykk

  • få katten
    få avskil;
    få sparken
  • gje katten i
    ikkje bry seg om noko eller nokon;
    gje blaffen i
  • hengje bjølla på katten
    utsetje seg for ubehag ved å vere talsmann for ei sak andsyndes ein motpart
  • i mørkeret er alle kattar grå
    i mørkeret er alle skilnader viska ut
  • ikkje gjere ein katt fortred
    ikkje gjere nokon noko vondt;
    vere heilt ufarleg
  • kattens leik med musa
    kamp der den eine parten er særs overlegen i styrke
    • fotballkampen vart kattens leik med musa, og laget vann stort
  • kjøpe katten i sekken
    ikkje vite kva ein får;
    bli lurt
  • leike katt og mus
    ikkje la seg fange
    • tjuvane leikte katt og mus med politiet
  • nihala katt
    pisk med ni lange tynne lêrreimer, brukt som straffereiskap
  • når katten er borte, dansar musene på bordet
    når leiaren ikkje held oppsyn, gjer dei underordna det dei vil
  • sleppe katten ut av sekken
    • røpe ei hemmelegheit
    • kome med ei sensasjonell opplysing
  • som hund og katt
    i stadig fiendskap
    • dei levde som hund og katt
  • som katten rundt den varme grauten
    som ikkje vågar å gje seg i kast med noko som ein er svært oppteken av;
    som ikkje vågar å kome inn på noko
Artikkelside

etterkomar, etterkommar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. person i rett nedstigande slektslinje
    Døme
    • etterkomarane våre;
    • han er etterkomar av Harald Hårfagre
  2. Døme
    • etterkomaren i stillinga fekk raskt sparken
Artikkelside

illustrere

illustrera

verb

Opphav

av latin illustrare ‘lyse opp’

Tyding og bruk

  1. utstyre bok eller anna tekst med bilete, teikningar eller liknande
    Døme
    • Kittelsen og Werenskiold har illustrert folkeeventyra våre;
    • boka er rikt illustrert
    • brukt som adjektiv
      • illustrerte bøker
  2. gjere tydeleg;
    opplyse
    Døme
    • reportasjen i avisa illustrerer problemet godt
    • brukt som adjektiv
      • eit illustrerande døme
Artikkelside

informasjonskapsel

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

fil (2, 2) med informasjon som blir lagra på harddisken når ein besøkjer ei nettside;
Døme
  • vi bruker informasjonskapslar på nettsidene våre
Artikkelside
Side 2 av 5