Avansert søk

Nynorskordboka 53 oppslagsord

KI-system

substantiv inkjekjønn

Opphav

av KI

Tyding og bruk

system (1) som bruker kunstig intelligens til å generere svar eller løysingar

Døme

KI-systemet bruker kamera og mikrofon til å sanse med;
KI-system tenkjer ikkje, dei nyttar store mengder data til å rekne ut moglegheiter

hovudform

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

form på eit hovud (1)
Døme
- han har ei oval hovudform;
- hovudforma til ein fisk
om eldre forhold: offisiell form i rettskriving som skulle brukast i lærebøker og offentleg målbruk;
jamfør sideform
Døme
- nynorsk skriftmål hadde systemet med hovudformer og sideformer frå 1938 til 2012

kopernikansk

adjektiv

Opphav

etter namnet til den polske astronomen Copernikus 1473–1543

Tyding og bruk

som skriv seg frå eller gjeld Copernikus

Døme

det kopernikanske verdsbiletet har sola i sentrum

Faste uttrykk

det kopernikanske systemet
system der ein går ut frå at sola er midtpunktet i universet

metrisk

adjektiv

Opphav

frå gresk, av metron; sjå meter (

Tyding og bruk

som gjeld metrikk
som gjeld, høyrer til eller er rekna ut etter metersystemet
Døme
- metrisk mål og vekt;
- det metriske systemet med kilo og gram

SI

forkorting

Opphav

forkorting for fransk Système International d’Unités

Tyding og bruk

Døme

SI-systemet – internasjonalt system for måleiningar med grunneiningane meter, kilogram, sekund, ampere, kelvin, candela og mol

køyre inn

Tyding og bruk

Sjå: køyre

ta i bruk noko nytt og få det til å fungere;
jamfør innkøyring (3)
Døme
- køyre inn det nye systemet
ta att eit forsprang;
nå att
Døme
- ho køyrde inn ein annan skiløpar i utforkøyringa;
- dei håper å køyre inn forseinkinga

køyre

køyra

verb

Opphav

norrønt keyra

Tyding og bruk

styre køyretøy, maskin eller liknande
Døme
- køyre bil;
- dei skal lære å køyre gravemaskin;
- køyre hest;
- bussen har køyrt i grøfta
frakte eller skysse med eit køyretøy
Døme
- køyre stein i trillebåra;
- eg kan køyre deg heim etterpå
om køyretøy: vere i fart;
gå (1, 5), trafikkere (1)
Døme
- bussen køyrer kvar dag
reise eller fare med eit køyretøy
Døme
- køyre forbi;
- køyre heim;
- køyre landevegen;
- bilen køyrer i 80 km/t;
- dei køyrde ti mil
halde i gang;
drive (3, 4)
Døme
- fabrikken køyrde tre skift;
- køyre på for fullt
setje i gang;
gjennomføre
Døme
- kinoen køyrer filmen fleire gonger;
- operativsystemet gjer det mogleg å køyre program på maskinen;
- dei køyrer framføringa fire kveldar i veka
renne (4, 2), ake (2)
Døme
- dei køyrer slalåm;
- køyre på rattkjelke
støyte (1), stikke (2, 1)
Døme
- køyre kniven i noko;
- køyre noko fast
skubbe (1), kaste (2, 1)
Døme
- køyre nokon på dør

Faste uttrykk

kome ut å køyre
råke ut i vanskar
køyre hardt
- presse ein motor opp i høg yting
- drive nokon hardt;
  oppsede
køyre i seg
sluke mat eller drikke
køyre inn
- ta i bruk noko nytt og få det til å fungere;
  jamfør innkøyring (3)
  køyre inn det nye systemet
- ta att eit forsprang;
  nå att
  ho køyrde inn ein annan skiløpar i utforkøyringa;
  dei håper å køyre inn forseinkinga
køyre noko i grøfta
øydeleggje noko;
vanstyre
dei køyrde verksemda i grøfta
køyre opp
- setje veg i stand slik at ein kan køyre på han;
  brøyte
  han køyrer opp skiløyper kvar vinter
- ta sertifikat
køyre over
ta luven frå;
valse ned
køyre seg fast
bli ståande, ikkje kome lenger;
kome opp i store vanskar

konservativ

adjektiv

Tyding og bruk

som held på og vil verne det (systemet) som er;
tradisjonell
Døme
- ha eit konservativt kvinnesyn
- - verdikonservativ
som er tilhengjar av gjeldande samfunns- og statsordning;
borgarleg, høgreorientert;
motsett radikal (2
Døme
- konservativ politikk
- brukt som substantiv:
  røyste på dei konservative

infleksibilitet

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

det å vere infleksibel eller ubøyeleg

Døme

det er mykje infleksibilitet i systemet

knot

substantiv inkjekjønn

Opphav

Tyding og bruk

det å knote (1)
Døme
- kalle blandingsspråk for knot
det å knote (2)
Døme
- det nye systemet førte til mykje knot

Side 2 av 6

Resultat per side: