Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 41 oppslagsord

lasting 1

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å laste (1
Døme
  • lossing og lasting;
  • lastinga av programmet tok lang tid
Artikkelside

nummer

substantiv inkjekjønn

Opphav

av latin numerus ‘tal’

Tyding og bruk

  1. (tal som syner) plass i ei rekkje;
    noko som har den eller den plassen i ei rekkje;
    forkorta nr.
    Døme
    • vi bur i same gata, ho i nummer 10, eg i nummer 14;
    • bruke nummer 39 i sko;
    • bli nummer tre i ei tevling;
    • framhald i neste nummer av bladet
  2. (kunstnarleg) innslag i framsyning eller arrangement
    Døme
    • neste nummer på programmet
  3. uviktig person;
    person utan særpreg
    Døme
    • han er berre eit nummer i rekkja
  4. raskt, tilfeldig samleie

Faste uttrykk

  • eit nummer i rekkja
    uviktig person;
    person utan særpreg
    • han er berre eit nummer i rekkja
  • gjere eit nummer av
    blåse noko opp;
    gjere vesen av
    • det er ikkje noko å gjere eit nummer av
  • ta nummer
    kjøpe lodd i eit lotteri
  • vere nummeret før
    vere nære på
    • det var nummeret før sjølvtenning
Artikkelside

underhalding, underhaldning

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

(arrangert) tidtrøyte, (framvist) moro, trøyskap
Døme
  • ta seg av underhaldinga;
  • fest med underhalding;
  • programmet var god underhalding
Artikkelside

plakat 1

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom tysk; frå fransk, av plaquer ‘overtrekkje’

Tyding og bruk

oppslag med reklame, kunngjering eller dekorativt motiv
Døme
  • henge opp plakatar;
  • ha ein plakat av Che Guevara på veggen

Faste uttrykk

  • på plakaten
    på programmet
    • orkesteret hadde fire konsertar på plakaten;
    • meir underhaldning står på plakaten
  • ta av plakaten
    særleg om teaterstykke: slutte å spele
Artikkelside

ekstranummer

substantiv inkjekjønn

Opphav

av ekstra

Tyding og bruk

  1. ekstra (2) utgåve av avis, blad eller liknande i tillegg til det som var planlagt;
    Døme
    • avisa begynte som eit ekstranummer;
    • dei vil dele ut eit ekstranummer av bladet
  2. ekstra (2) nummer framført utanfor programmet på ein konsert, oppsetjing (3) eller liknande
    Døme
    • artisten let publikum velje ekstranummer;
    • trampeklapp og ekstranummer
  3. nytt samleie etter kort tid;
    jamfør nummer (4)
    Døme
    • eit kjapt ekstranummer før jobb
Artikkelside

lokalradio

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

radiosendingar for eit avgrensa geografisk område
Døme
  • drive lokalradio;
  • programmet vart sendt i lokalradioen
Artikkelside

knekkje, knekke 2

knekkja, knekka

verb

Opphav

jamfør norrønt knekkja ‘øydeleggje’; same opphav som knekke (1

Tyding og bruk

  1. få til å knekke (1, 1);
    breste, rivne
    Døme
    • knekkje av ein kvist
    • brukt som adjektiv:
      • ein knekt skistav
  2. Døme
    • knekkje ei nøtt
  3. vinne over;
    knuse
    Døme
    • knekkje motstandaren;
    • vere knekt både fysisk og psykisk

Faste uttrykk

  • knekkje ei flaske
    opne ei flaske
    • knekkje ei flaske vin
  • knekkje koden
    • finne fram til koden
      • knekkje koden til safen;
      • programmet hadde knekt koden til nettverket
    • forstå eit tilsynelatande uforståeleg system
      • dei har knekt koden for å skape lønsame hotell i utkantstrøka
  • knekkje nakken
    ta på seg noko ein ikkje greier
    • ha eit mål som ein lett kan knekkje nakken på
Artikkelside

kunstnarleg

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som gjeld kunst (3) og kunstnarar
    Døme
    • kunstnarleg innsikt;
    • ha kunstnarlege interesser
  2. som har estetisk verdi
    Døme
    • boka hadde ikkje noko kunstnarleg innhald;
    • ho gav produkta ei kunstnarleg utforming
  3. brukt som substantiv: underhalding i form av eit kunstnarleg innslag, til dømes musikalsk
    Døme
    • kven er ansvarleg for det kunstnarlege i programmet?
Artikkelside

knekkje koden

Tyding og bruk

Sjå: kode
  1. finne fram til koden
    Døme
    • knekkje koden til safen;
    • programmet hadde knekt koden til nettverket
  2. forstå eit tilsynelatande uforståeleg system
    Døme
    • dei har knekt koden for å skape lønsame hotell i utkantstrøka
Artikkelside

kode 2

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk eller engelsk, frå latin codex; jamfør kodeks

Tyding og bruk

  1. (oversyn over) tal, bokstavkombinasjonar, ord, setningar eller andre symbol til å bruke i skriftlege eller munnlege meldingar for å gjere innhaldet uskjønleg for uvedkomande, for å spare plass eller for å få eit standarisert, lettkjenneleg informasjonssystem
    Døme
    • telegrammet var skrive i kode;
    • varer blir no meir og meir prisa med kode;
    • klede skal vere merkte med kode for vask
  2. talkombinasjon brukt for å opne eller få tilgang til noko
    Døme
    • kjenne koden for ein lås;
    • koden til inngangsdøra;
    • koden til nettbanken
  3. samling av reglar som syner korleis data kan representerast med teikn
    Døme
    • alfabetisk kode;
    • numerisk kode
  4. instruksjon i eit dataprogram som definerer kva programmet skal gjere
  5. sett av uskrivne reglar for framferd og sosial omgang
    Døme
    • ei verd med kompliserte kodar for åtferd og kommunikasjon

Faste uttrykk

  • knekkje koden
    • finne fram til koden
      • knekkje koden til safen;
      • programmet hadde knekt koden til nettverket
    • forstå eit tilsynelatande uforståeleg system
      • dei har knekt koden for å skape lønsame hotell i utkantstrøka
Artikkelside
Side 2 av 5