Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 22 oppslagsord

vitamin

substantiv inkjekjønn

Opphav

av vita og amin; nemninga laga i 1913 av polakken Funk som trudde at stoffet var eit amin

Tyding og bruk

biokatalysator som ikkje blir laga i organismen;
kvart av fleire organiske stoff som trengst i ørsmå mengder for at stoffskiftet skal gå normalt
Døme
  • kroppen treng kalk, jern og vitamin
Artikkelside

rik

adjektiv

Opphav

norrønt ríkr, opphavleg ‘mektig’

Tyding og bruk

  1. som eig mykje, som har rikeleg av noko
    Døme
    • ei rik og mektig kvinne;
    • rike nasjonar;
    • landet er rikt på vasskraft;
    • rike oljefunn;
    • ha ein rik fantasi;
    • bli ei røynsle rikare
    • brukt som substantiv:
      • dei rike har det godt
  2. som gjev god avkastning
    Døme
    • ein rik eplehaust;
    • eit rikt fiske
  3. som inneheld mykje av noko
    Døme
    • appelsin er rik på C-vitamin
  4. som inneheld mykje forskjellig;
    Døme
    • ein rik fauna;
    • leve eit rikt liv

Faste uttrykk

  • rik onkel
    person, bedrift eller liknande som bidreg til å styrkje økonomien
    • fotballaget treng ein rik onkel
  • smular frå dei rike sitt bord
    det som blir til overs etter dei som har mykje
Artikkelside

pellagra

substantiv hankjønn

Opphav

frå italiensk; av latin pellis ‘hud’ og gresk agra ‘grep’

Tyding og bruk

kronisk sjukdom som kjem av mangel på eit visst B-vitamin, og som kan gje eksem, diaré og demens
Artikkelside

portulakk

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin portula ‘liten port’

Tyding og bruk

plante med små, gule blomar og tjukke stenglar og blad, brukt i matlaging som grønsak eller krydder;
Portulaca oleracea
Døme
  • portulakk er rik på C-vitamin og omega-3-feittsyre
Artikkelside

innhald

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom dansk, frå lågtysk inholt eller tysk Inhalt; jamfør innehalde

Tyding og bruk

  1. noko som er i ein behaldar
    Døme
    • innhaldet i kassa;
    • innhaldet på flaska
  2. mengd av eit stoff som er til stades i noko
    Døme
    • mat med høgt innhald av feitt;
    • krekling har lågt innhald av C-vitamin
  3. emne, stoff eller tankar i ei bok, ei framstilling eller liknande
    Døme
    • innhaldet i boka;
    • setje store krav til form og innhald i teksten
  4. slikt som verkeleg har verdi i livet til den einskilde
    Døme
    • leve eit liv utan innhald og meining
  5. tyding, meining
    Døme
    • endre innhaldet i omgrepet ‘jordskifte’
Artikkelside

nattblind

adjektiv

Tyding og bruk

som ser dårleg i mørkeret
Døme
  • mangel på a-vitamin kan gjere oss nattblinde
Artikkelside

kosttilskot, kosttilskott

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

tilskot av næringsstoff som vitamin, mineral og sporstoff til den daglege kosten
Døme
  • et du sunn mat, treng du ikkje kosttilskot
Artikkelside

livsviktig

adjektiv

Tyding og bruk

som er avgjerande for (det organiske) livet;
særs viktig
Døme
  • livsviktige vitamin og mineral;
  • livsviktige spørsmål
Artikkelside

hovudkjelde

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. viktigaste kjelde (3) til opplysningar, informasjon og liknande
    Døme
    • intervju med dei overlevande var hovudkjelda til forfattaren
  2. viktigaste årsak eller utgangspunkt for noko
    Døme
    • fabrikken er hovudkjelda til forureininga;
    • hovudkjelda vår til D-vitamin er solskin
Artikkelside

folat

substantiv inkjekjønn

Uttale

folaˊt

Tyding og bruk

type B-vitamin som finst i mellom anna grøne grønsaker og grove kornvarer
Artikkelside
Side 1 av 3