Avansert søk

12 treff

Bokmålsordboka 0 oppslagsord

Nynorskordboka 12 oppslagsord

dauv, døv

adjektiv

Opphav

norrønt daufr; samanheng med doven

Tyding og bruk

  1. som manglar høyrselssansen
    Døme
    • vere dauv på eine øyret
    • brukt som substantiv:
      • ei foreining for dauve og høyrselshemma
  2. i overført tyding: som ikkje tek omsyn til oppmodingar
    Døme
    • vere dauv for alle bøner;
    • leiinga er dauv for kritikk
  3. doven (2), lite salt;
    Døme
    • dauv smak
  4. tung (i kroppen);
    i ulag
  5. om lyd: hol, dump (3

Faste uttrykk

  • snakke/tale for dauve øyre
    ikkje få gjennomslag for ideane sine
    • dei har gode poeng, men snakkar diverre for dauve øyre;
    • heile karrieren har ho tala for dauve øyre
  • vende det dauve øyret til
    ikkje vilje høyre etter
    • typisk leiaren å vende det dauve øyret til;
    • vi kan ikkje snu det dauve øyret til meir

dauvblitt, døvblitt

adjektiv

Tyding og bruk

som har mista høyrselen (heilt eller delvis);
som er blitt dauv i løpet av livet;
til skilnad frå dauvfødd
  • bruk samsvarsbøying framfor eit substantiv:
    • hjelp til eit dauvblitt barn;
    • hjelp til dauvblitte barn
  • bruk ubøygd form etter eit usjølvstendig verb:
    • ho er dauvblitt som vaksen;
    • dei er dauvblitt som vaksne

sordin

substantiv hankjønn

Opphav

frå italiensk av sordo ‘dauv’

Tyding og bruk

dempar på stryke- og messingblåseinstrument
Døme
  • setje sordin på trompeten

Faste uttrykk

  • spele med sordin
    gå varsamt fram

døyve

døyva

verb

Opphav

norrønt deyfa ‘gjere dauv’

Tyding og bruk

  1. gjere svakare, mildare eller mindre;
    Døme
    • døyve gråten;
    • døyve tørsten;
    • døyve samvitet;
    • døyve lukta frå grisehuset;
    • få morfin for å døyve smertene;
    • dei døyvde flammene med hageslangen
    • brukt som adjektiv
      • høyre ein døyvd smell;
      • døyvande larm;
      • døyvande brennevin
  2. gjere ukvass
    Døme
    • døyve egga
  3. setje til veggs;
    tukte;
    roe ned
    Døme
    • ingen greidde å døyve henne
  4. mjuke opp og reie til (garn) i damp eller varmt vatn

Faste uttrykk

  • døyve ned
    dempe
    • døyve ned larmen

snakke/tale for dauve øyre

Tyding og bruk

ikkje få gjennomslag for ideane sine;
Sjå: dauv, øyre
Døme
  • dei har gode poeng, men snakkar diverre for dauve øyre;
  • heile karrieren har ho snakka for dauve øyre

vende det dauve øyret til

Tyding og bruk

ikkje vilje høyre etter;
Sjå: dauv
Døme
  • typisk leiaren å vende det dauve øyret til;
  • vi kan ikkje snu det dauve øyret til meir

dauvfødd, døvfødd

adjektiv

Tyding og bruk

som er fødd dauv;
til skilnad frå dauvblitt

doven

adjektiv

Opphav

norrønt dofinn; samanheng med dauv

Tyding og bruk

  1. Døme
    • ein blir doven i varmen
  2. Døme
    • doven mat;
    • dove øl
  3. om lem: kjenslelaus, kraftlaus, bortdovna
    Døme
    • doven i foten

dov 3

adjektiv

Opphav

truleg same opphav som dauv

Tyding og bruk

om lyd: døyvd, dempa

dauvblind, døvblind

adjektiv

Tyding og bruk

både dauv og blind