Avansert søk

Nynorskordboka 229 oppslagsord

substantiv inkjekjønn

etter dansk, av eldre dansk spørgsel ‘det å spørje’; av spørje og av mål (

spørjande setning eller ytring
Døme
- stille nokon eit spørsmål;
- kome med eit spørsmål;
- rette eit spørsmål til nokon;
- eit nærgåande spørsmål
førespurnad
Døme
- det har vore spørsmål etter deg
sak eller høve som ein drøfter, diskuterer, undersøkjer eller liknande;
problem, vanske (1
Døme
- eit brennande spørsmål;
- utanrikspolitiske spørsmål;
- dei fekk spørsmål om etterkrigstida på eksamen;
- det var aldri spørsmål om noko anna
- - definisjonsspørsmål
  - samvitsspørsmål
  - stridsspørsmål
noko som er uvisst
Døme
- det er eit anna spørsmål;
- om vi lykkast, er eit ope spørsmål

det store spørsmålet
det avgjerande punktet
reise eit spørsmål
stille eit spørsmål;
ta opp eit problem
retorisk spørsmål
spørsmål som ein ikkje ventar svar på, eller som ein stiller for seg sjølv for å kunne svare på det
utan spørsmål
utan å tvile eller nøle
dei godtok straffa utan spørsmål
vere eit spørsmål om
dreie seg om;
vere tale om;
vere ei føresetnad
dette er eit spørsmål om liv og død;
heile saka var eit spørsmål om tid

determinativ demonstrativ

gjennom dansk; frå lågtysk sodan

som har den eller den eigenskapen;
som er av det eller det slaget;
slik (1)
Døme
- sånne spørsmål er vanskelege;
- korleis kan du seie noko sånt?
- vi har ofte sånn vind her
- brukt som substantiv:
  du må få deg ei sånn!
  du kan ikkje bruk sånn når du lagar kake!
brukt for å referere til noko eller nokon som er ukjent eller som ikkje er nærmare presisert
Døme
- is, pølser, brus og sånn;
- er dette ein sånn rullekake?
- det gjekk sånn nokolunde
brukt vurderande for å få fram at noko er godt eller dårleg
Døme
- sånt eit vêr vi har i dag!
- sånn ein elendig bil
brukt som adverb: på den måten, på denne måten;
slik (4)
Døme
- det er fint å liggje sånn;
- sånn til vanleg
brukt om tal eller mengder: omtrent (1), om lag
Døme
- dei kjem sånn i femtida;
- det kosta sånn fem–seks hundre kroner
brukt åleine for å uttrykkje at noko er ferdig
Døme
- sånn! No er middagen klar;
- sånn! Da kan vi gå

sånn der
brukt for å uttrykkje skepsis, uvisse eller liknande
ho spela i eit sånt der bråkete hardrockband;
er du ein sånn der leksikograf?

adjektiv

frå fransk; same opphav som seksual-

som gjeld lyster og drifter knytt til sex og forplanting;

seksuell debut
første samleie
seksuell legning
preferanse med omsyn til kva for kjønn ein er seksuelt tiltrekt av
seksuell lågalder
alder ein person må ha nådd for at seksuell omgang med personen ikkje skal vere forbode etter lova, i Noreg 16 år
seksuell orientering
preferanse med omsyn til kva for kjønn ein er seksuelt tiltrekt av

substantiv inkjekjønn

frå mellomalderlatin, av secretarius; jamfør sekretær

kontor eller avdeling som står for administrative oppgåver, og eventuelt rådgjeving, i ei verksemd, foreining eller liknande;
skrivarstove
Døme
- sekretariatet til organisasjonen ligg i Tromsø;
- sekretariatet skal administrere dei ulike avtalene
tilsette i eit sekretariat (1)
Døme
- sekretariatet kom med kritiske spørsmål til innstillinga