Avansert søk

Nynorskordboka 42 oppslagsord

hindring

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å hindre eller bli hindra
Døme
- hindring av trafikken
noko som hindrar
Døme
- møte hindringar;
- leggje hindringar i vegen for nokon

heft

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

det å bli hefta (1;
hindring (1);
forseinking
Døme
- det var mykje heft med den gamle bilen;
- mykje heft og plunder
feste (1, 2);
det å hefte (2, 2)
Døme
- murblokker som gjev godt heft for murpuss

terskel

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt þresk(j)ǫldr

Tyding og bruk

tverrtre som dannar botn i ein dørkarm;
dørterskel, dørstokk (1)
Døme
- opne døra og stige over terskelen
naturleg høgd under vatn, til dømes i ein fjord;
jamfør terskelfjord
i overført tyding: hindring eller grense som må overstigast før noko kan skje
Døme
- minske terskelen for intern kritikk;
- ha høg terskel for å be om hjelp;
- det må vere ein låg terskel for å varsle
minste påverknad på eit sanseorgan som må til for å få til ein reaksjon

Faste uttrykk

kome over terskelen
overvinne motførestillingar
kome over terskelen og melde seg på eit kurs
stå på terskelen til
stå ved byrjinga av (noko)

tak 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt þak

Tyding og bruk

øvste del av ein bygning som tener som avslutning ovantil og til vern mot vêret;
toke (1
Døme
- leggje skifer på taket;
- kråka sit på taket
- - pulttak
  - saltak
  - skifertak
  - torvtak
øvste, dekkjande del av eit rom;
himling (2
Døme
- han nådde mest opp i taket
i overført tyding: avgrensing, øvre grense
Døme
- setje tak på løyvingane
- - kostnadstak
  - rentetak

Faste uttrykk

gå i taket
- stige sterkt
  prisane gjekk i taket
- la ei sterk kjensle (særleg sinne) få brått utløp;
  eksplodere (2)
  ho gjekk i taket da saka vart kjend;
  han gjekk i taket av glede
ha tak over hovudet
ha husrom
hoppe i taket
la glede eller liknande kjensle brått få utløp
han kunne ha hoppa i taket av lykke
hælane i taket
full fest
høgt under taket
- med stor avstand frå golv til tak
  det er høgt under taket i matsalen
- prega av toleranse
  i dette miljøet er det høgt under taket
lågt under taket
- med liten avstand frå golv til tak
- lite vidsyn, liten toleranse
  det var ikkje lågt under taket i avisredaksjonen
setje kryss i taket
markere noko heilt uventa (som ein er glad for)
stange i taket
møte ei hindring som som stoppar vekst, utvikling eller liknande
marknaden stangar i taket
under tak
- om bygning: med ferdig bygd tak
  hallen skal vere under tak før sommaren
- inn i ein bygning;
  i hus
  dei fekk kornet under tak
- i same bustad eller heim
  dei lever under tak med besteforeldra

støyte

støyta

verb

Opphav

norrønt steyta; samanheng med stutt

Tyding og bruk

drive (3, køyre, renne (4
Døme
- støyte spydet i noko(n);
- støyte stokken i golvet
- knuse med støytar
  støyte hol på isen med ei jernstong;
  støyte sund noko i ein mortar
dytte (1, puffe (1, skuve
Døme
- støyte kule;
- støyte båten frå land;
- støyte alle frå seg;
- støyte nokon utfor eit stup
råke ei hindring;
renne mot noko;
tørne (3)
Døme
- båten støytte hardt mellom bårene
blåse kort og kraftig
Døme
- støyte i eit horn;
- støyte i nasen
fornærme, krenkje, såre (2
Døme
- eg meinte ikkje å støyte deg;
- bli, kjenne seg støytt over noko
- i presens partisipp: som skaper motvilje
  verke støytande
i faste uttrykk

Faste uttrykk

støyte bort
vise (nokon) bort
støyte mot
råke eit problem
støyte mot ein mur av uvilje
støyte på
tilfeldig treffe på
eg støytte på naboen på butikken i dag
støyte saman
bli sterkt usamde
dei støytte saman over budsjettet
støyte til
kome i tillegg
komplikasjonar støytte til under vegs
støyte ut
vise bort;
stengje ute

stelp

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

Faste uttrykk

meir til stelp enn til hjelp
meir til hindring enn til å løyse eit problem
han var meir til stelp enn til hjelp;
paraply vart meir til stelp enn til hjelp

sleppe 2

sleppa

verb

Opphav

norrønt sleppa

Tyding og bruk

bli laus eller fri;
få høve til;
kome (2
Døme
- sleppe av bussen;
- sleppe forbi, framom ei hindring;
- sleppe fram for presten;
- sleppe fri, laus;
- sleppe gjennom eksamen, kontrollen;
- sleppe inn;
- sleppe til;
- sleppe unna;
- sleppe ut
bli friteken, spart for;
bli fri, kvitt, unngå
Døme
- sleppe å gå på butikken;
- sleppe å betale full pris;
- sleppe militærtenesta

Faste uttrykk

sleppe av
bli fri; kome frå det, døy
sleppe opp for
gå tom for noko;
bli lens for noko
vi har sloppe opp for mjølk

omgåande

adjektiv

Opphav

jamfør tysk (mit) umgehend(er Post) ‘(med) tilbakevendande (post)'

Tyding og bruk

med det same
Døme
- omgåande hjelp blir prioritert
brukt som adverb: straks
Døme
- slike spørsmål skal omgåande rettast til sjefen
som går utanom (ei hindring);
jamfør omgå
Døme
- han gjer ei omgåande rørsle mot venstre

Faste uttrykk

per omgåande
straks

lenkje 1, lenke 1

substantiv hokjønn

Opphav

same opphav som lekkje (

Tyding og bruk

kjede av ringar eller liknande som heng fast i kvarandre;
lekkje (1, 1)
- - fotlenkje
  - trælelenke
  - urlenkje
noko som hindrar eller avgrensar nokon;
band (1, 1), hindring (2)
i IT: kopling mellom to elektroniske dokument med internettadresse
Døme
- klikkbar lenkje
- - hyperlenkje

Faste uttrykk

bryte lenkjene
frigjere seg
leggje i lenkjer
- arrestere (1)
- ta vekk fridom
smi i hymens lenkjer
vie (5) (ektepar)

lekkje 1, lekke 1

substantiv hokjønn

Opphav

jamfør norrønt hlekkir, av hlekkr ‘lekk’

Tyding og bruk

band, kjede av (metall)ringar eller liknande som heng fast i kvarandre;
lenkje (1, 1)
Døme
- lekkja til eit armbandsur
- - garnlekkje
  - hundelekkje
  - jernlekkje
  - sølvlekkje
òg i overført tyding: noko som hindrar eller avgrensar nokon;
band (1, hindring (2)

Faste uttrykk

bryte lekkjene
frigjere seg
leggje i lekkjer
- arrestere (1)
- i overført tyding: ta vekk fridom

Side 1 av 5

Resultat per side: