Перейти до основного вмісту
Доступність
ordbøkene.no, Cловник букмола та Словник нюношка

Розширений пошук

Простий пошук
Про розширений пошук
299 результатів

Словник нюношка 299 oppslagsord

fri 3, frie 1

fria

дієслово

Походження

norrønt fría; av fri (2

Значення та вживання

gjere fri frå eller frita for noko uynskt;
verne, berge, frelse
Приклад
  • fri seg frå eit åk;
  • fri seg frå fordommar;
  • fri seg frå mistanke;
  • fri oss frå det vonde;
  • fri oss frå fare;
  • vere fridd for uro;
  • eg kan ikkje fri meg frå å tru …

Фіксовані вирази

  • fri ut
    gjere nokon fri;
    forløyse, berge
Сторінка статті

fri 4, frie 2

fria

дієслово

Походження

av lågtysk vrien; samanheng med norrønt frjá ‘elske’ og fred

Значення та вживання

  1. be nokon om å gifte seg med ein
    Приклад
    • guten fridde til jenta;
    • ho fridde og fekk ja
  2. prøve å gjere seg populær hos nokon
    Приклад
    • fri til publikum;
    • partiet frir til ungdomen
Сторінка статті

fri 1

іменник середній

Значення та вживання

kortform av friminutt eller frikvarter

Фіксовані вирази

  • store fri
    langt friminutt midt på skuledagen
    • det ringte inn etter store fri
Сторінка статті

fri 2

прикметник

Походження

av lågtysk vri

Значення та вживання

  1. om person, stat eller styre: som har eller gjev fulle politiske rettar
    Приклад
    • frie borgarar;
    • innbyggjarane er frie;
    • landet har ein fri riksskipnad;
    • den frie verda;
    • frie val
  2. politisk sjølvstyrt;
    uavhengig
    Приклад
    • eit fritt land;
    • eitt fritt folk;
    • den frie pressa
  3. verna av lova;
    trygg for åtak
    Приклад
    • ha fritt leide
  4. ikkje innesperra eller i fangenskap
    Приклад
    • på fri fot
    • brukt som adverb
      • sleppe fri;
      • setje nokon fri
  5. utan stengsel eller hinder (for ferdsel, rørsle, sikt eller liknande)
    Приклад
    • fritt armslag;
    • fritt farvatn;
    • fri bane;
    • fritt utsyn;
    • på fri mark;
    • i Guds frie natur
    • brukt som adverb
      • puste fritt;
      • vekse fritt;
      • falle fritt;
      • garden ligg fritt til
  6. ikkje kontrollert eller regulert (av det offentlege);
    tillaten for alle;
    Приклад
    • fri konkurranse;
    • den frie marknaden;
    • fritt fiske;
    • fritt tilgjenge;
    • fritt ord
  7. ikkje strengt bunden til reglar, mønster, førebilete eller liknande;
    Приклад
    • fri oppseding;
    • fri rytme;
    • fri assosiasjon;
    • fri fantasi;
    • fri kjærleik
    • brukt som adverb
      • fritt omsett etter tysk
  8. utan særleg påverknad eller omsyn av noko slag;
    Приклад
    • ha fritt val;
    • av fri vilje;
    • den frie viljen;
    • på fritt grunnlag;
    • fri utvikling
    • brukt som adverb
      • kunne velje fritt;
      • stille nokon fritt;
      • stå heilt fritt
  9. utan særleg tvang, restriksjonar eller liknande
    Приклад
    • leve eit fritt liv
    • brukt som adverb
      • ha det fritt på jobben
  10. lausriven frå band, plikter, ansvar og liknande
    Приклад
    • kjenne seg fri som fuglen;
    • vere fri og frank
  11. trygg, open og direkte;
    Приклад
    • ha eit fritt blikk;
    • føre eit fritt språk;
    • det rådde ein fri tone i laget;
    • vere fri av seg;
    • får eg vere så fri å …
    • brukt som adverb
      • dette meiner eg fritt;
      • snakke fritt ut
  12. som har (mellombels) fritak frå arbeid, skule eller andre plikter;
    friteken, unnateken
    Приклад
    • ta seg fri frå skulen;
    • ha fri frå jobben;
    • eg vil be meg fri;
    • sleppe fri frå militæret
  13. som unngår;
    som er spart for;
    Приклад
    • gå fri all sut;
    • fri for angst;
    • bli fri sjukdomen
  14. ikkje skyldig eller innblanda;
    jamfør frikjenne
    Приклад
    • kjenne nokon fri;
    • dømme nokon fri
  15. som er utan;
    Приклад
    • vere fri for mat;
    • det er fritt for mus no;
    • boka er fri for humor
  16. brukt som etterledd i samansetningar: utan fare for;
    trygg, sikker
  17. Приклад
    • fri kost og losji;
    • fri skyss
    • brukt som adverb
      • få boka fritt tilsend
  18. i fysikk og kjemi: som ikkje er bunden til noko;
    ikkje i sambinding
    Приклад
    • frie elektron;
    • fri energi

Фіксовані вирази

  • det er ikkje fritt for
    ein kan ikkje nekte for
    • det er ikkje fritt for at det breier seg ein viss skepsis
  • frie hender
    full handlefridom
    • ho fekk frie hender til å lage ein ny radioserie
  • fritt fall
    • fall som ikkje blir hindra av mekanisk motstand
    • rask og kraftig nedgang i verdi, prestisje eller liknande
      • verdsøkonomien var i fritt fall
  • gå fri
    sleppe straff;
    sleppe unna
  • ha ryggen fri
    • vere sikra mot kritikk og åtak fordi ein handla etter reglane eller på andre måtar har gardert seg
    • vere sikra mot fysisk angrep bakfrå
  • i det fri
    utandørs
    • frukost i det fri
  • ikkje vere fri for
    måtte vedgå at nokon er eller gjer det som er nemnt
    • han er ikkje fri for å vere tjuvaktig
Сторінка статті

benefisert sak

Значення та вживання

sak der det offentlege har gjeve fri sakførsle;
Сторінка статті

benefisert

прикметник

Походження

av forelda benefisere, av latin benefacere ‘gjere godt’

Фіксовані вирази

  • benefisert gods
    jordegods som frå gammalt låg under eit (kyrkjeleg) embete med disposisjonsrett for innehavaren
  • benefisert sak
    sak der det offentlege har gjeve fri sakførsle
Сторінка статті

fri utfalding

Значення та вживання

utan avgrensingar eller rammer;
Sjå: utfalding
Приклад
  • ungane fekk leike i fri utfalding
Сторінка статті

utfalding, utfolding

іменник жіночий

Значення та вживання

fritt uttrykk (3);
bruk, utvikling

Фіксовані вирази

  • fri utfalding
    utan avgrensingar eller rammer
    • ungane fekk leike i fri utfalding
Сторінка статті

time 1

іменник чоловічий

Походження

norrønt tími ‘tid, gong’

Значення та вживання

  1. tidseining på 60 minutt
    Приклад
    • togturen tek 2 timar;
    • timane gjekk;
    • ho kjem om ein time;
    • tene 165 kr timen;
    • det regna i time etter time
  2. brukt i genitiv for å vise varigheit:
    Приклад
    • åtte timars arbeidsdag;
    • reisen tek ein times tid;
    • få seg eit par timars søvn
  3. undervisningsøkt, oftast på 40 eller 45 minutt
    Приклад
    • få fri siste timen;
    • bråke i timen
  4. ubestemt tidsrom;
    Приклад
    • i vakne timar om natta;
    • hennar lykkelegaste time
  5. avtale (1, 2) der ein mottek ei teneste eller behandling
    Приклад
    • tinge time hos frisøren;
    • eg har time hos legen kl. to

Фіксовані вирази

  • dei små timane
    timane etter midnatt
    • byen stilna av mot dei små timane
  • ein times tid
    om lag ein klokketime
    • eg blir borte ein times tid
  • i ellevte time
    i siste augeblink;
    i siste liten
    • dei snudde i ellevte time
  • i tolvte time
    i siste liten, svært seint
  • på timen
    straks
  • sove i timen
    gå glipp av eller oversjå noko sentralt
    • lovforslaget syner at regjeringa har sove i timen
  • time for time
    • medan tida går
      • håpet svinn time for time
    • med hyppige oppdateringar;
      tett (9)
      • rapportere om utviklinga time for time
  • time ut og time inn
    i mange timar
    • øve time ut og time inn
Сторінка статті

trålfri

прикметник

Значення та вживання

fri for eller forboden for trålfiske
Приклад
  • trålfrie soner
Сторінка статті