Перейти до основного вмісту
Доступність
ordbøkene.no, Cловник букмола та Словник нюношка

Розширений пошук

Простий пошук
Про розширений пошук
9 результатів

Словник букмола 9 oppslagsord

ordstilling

іменник чоловічий або жіночий

Значення та вживання

i språkvitenskap: rekkefølge av ord i en setning eller en annen syntaktisk helhet
Сторінка статті

fast ordstilling

Значення та вживання

plassering av ledd i en setning etter regler i språket;
Se: fast
Приклад
  • moderne norsk har relativt fast ordstilling til forskjell fra kasusspråk
Сторінка статті

hva 1

займенник

Походження

norrønt hvat, i betydning 4 kanskje opphavlig av norrønt hvárt ‘hvilket av to’

Значення та вживання

som spørrende pronomen, særlig om gjenstand
  1. i direkte spørsmål:
    Приклад
    • hva for noe?
    • hva slags;
    • hva mer kan en forlange?
    • hva (behager)? – oppfordring om å gjenta en ytring, uttrykk for forbløffelse;
    • vi blir til i morgen, hva? – ikke sant?
    • hva om jeg nekter? – sett at, enn om;
    • hva med å ta toget? – skal vi kanskje ta toget?
    • hva nå? – hva skal vi nå gjøre?
    • hun er ikke akkurat noen skjønnhet. Hva så? – hvilken rolle spiller det?
    • hvis jeg likevel gjør det, hva så? – hva vil da skje?
    • hva vet jeg?
    • hva har det med meg å gjøre?
    • hva er klokka?
    • hva sa du?
  2. i avhengige spørresetn:
    Приклад
    • nei, vet du hva! – ikke tale om; den er for drøy!
    • vet du hva? – vet du det samme som jeg gjør?
    • hun sa ikke hva hun het
  3. i setninger som ikke er spørsmål, men som har spørresetningens ordstilling:
    Приклад
    • det er utrolig hva du kan få deg til å si!
    • hva må hun ikke tro om meg etter dette!
    • som relativt pronomen:
      • hva du enn gjør, vil jeg holdes utenfor;
      • koste hva det koste vil;
      • han betaler hva det skal være – en hvilken som helst pris;
      • han kjørte uten sertifikat og – hva verre er – etter å ha drukket;
      • etter hva jeg har hørt, har de flyttet fra hverandre;
      • gjør hva du vil for meg
Сторінка статті

fast

прикметник

Походження

norrønt fastr

Значення та вживання

  1. som ikke kan flyttes
    Приклад
    • fast inventar
    • brukt som adverb
      • det står fast;
      • være fast forankret;
      • holde seg fast i karmen
  2. som holder formen;
    hard, kompakt
    Приклад
    • faste muskler;
    • fast grunn;
    • faste stoffer
  3. Приклад
    • en fast overbevisning;
    • med fast hånd;
    • et fast grep
    • brukt som adverb
      • tro fullt og fast på noe;
      • være fast bestemt på noe
  4. Приклад
    • fast arbeid;
    • et fast holdepunkt i tilværelsen;
    • ha fast følge;
    • ha faste utgifter;
    • spise til faste tider;
    • ha faste vaner;
    • ha fast plass på bussen
    • brukt som adverb
      • stå fast ved det en har sagt;
      • være fast ansatt

Фіксовані вирази

  • fast eiendom
    jord, skog, hus og lignende;
    til forskjell fra løsøre
    • ta pant i fast eiendom
  • fast føde
    mat en må tygge
    • spise grønnsaker, kjøtt eller annen fast føde
  • fast i fisken
    • spenstig, stø
      • jeg trener for å bli fast i fisken
    • som ikke gir etter for press
      • være fast i fisken når det gjelder de beslutningene som blir tatt
  • fast ordstilling
    plassering av ledd i en setning etter regler i språket
    • moderne norsk har relativt fast ordstilling til forskjell fra kasusspråk
  • fast uttrykk
    ord som ofte blir brukt sammen;
    frase (1), idiom (1)
    • ‘å hoppe etter Wirkola’ har blitt et fast uttrykk
  • holde fast ved
    være tro mot
  • i fast form
    ikke flytende eller i gassform
    • grunnstoffer kan være i fast form
  • løst og fast
    likt og ulikt
    • en prat om løst og fast
  • slå fast
    konstatere
Сторінка статті

invertere

дієслово

Походження

fra latin , av in- og vertere ‘snu, vende’

Значення та вживання

bytte om, snu om på
  • brukt som adjektiv
    • en setning med invertert ordstilling;
    • en invertert rentekurve
Сторінка статті

inversjon

іменник чоловічий

Походження

fra latin , av inversio, av inversus, av invertere ‘vende, snu opp ned, ut inn’

Значення та вживання

  1. noe som er omvendt sammenlignet med det vanlige
  2. i språkvitenskap: omvendt ordstilling
    Приклад
    • i setningen ‘springe er jeg dårlig til’ har vi eksempel på inversjon
  3. i meteorologi: det at temperaturen i et luftlag øker med høyden
Сторінка статті

emfase

іменник чоловічий

Походження

fra gresk ‘ettertrykk’

Значення та вживання

framheving av en stavelse, et ord eller et setningsledd, for eksempel ved hjelp av intonasjon (3) eller ordstilling
Сторінка статті

emfatisk

прикметник

Значення та вживання

med framheving av en stavelse, et ord eller et setningsledd;
med ettertrykk
Приклад
  • emfatisk trykk;
  • emfatisk tonefall;
  • emfatisk ordstilling;
  • emfatiske utbrudd
Сторінка статті

skaldekvad

іменник середній

Значення та вживання

kvad (1) diktet av skald (1), kjennetegnet ved kunstferdig ordstilling og poetiske omskrivninger og ofte diktet som hyllest til en konge eller annen mektig person
Сторінка статті