Перейти до основного вмісту
Доступність
ordbøkene.no, Cловник букмола та Словник нюношка

Розширений пошук

Простий пошук
Про розширений пошук
26 результатів

Словник букмола 14 oppslagsord

identisk

прикметник

Походження

av middelalderlatin identicus, av senlatin identitas; av latin idem

Значення та вживання

fullstendig lik;
en og (den) samme;
Приклад
  • være identisk med;
  • identiske begreper
Сторінка статті

logisk subjekt

Значення та вживання

setningsledd som betegner den eller det handlende, men som ikke nødvendigvis er identisk med det grammatiske subjektet;
Сторінка статті

subjekt

іменник середній

Походження

fra latin, av subjicere ‘legge inn under’

Значення та вживання

  1. i filosofi: det erkjennende jeg;
    motsatt objekt (1)
  2. i grammatikk: setningsledd som verbalet sier noe om, og som betegner det som er eller gjør noe i aktive setninger, og det som handlingen rettes mot i passive setninger
    Приклад
    • ‘mannen’ er subjekt i ‘mannen kjører bil’ og ‘bilen’ er subjekt i ‘bilen ble kjørt av mannen’

Фіксовані вирази

  • formelt subjekt
    ord, vanligvis ‘det’, som står på subjektsplassen i en setning der det egentlige subjektet kommer senere eller der verbet ikke krever subjekt
    • i setningen ‘det stod en bil i veien’ er ‘det’ formelt subjekt
  • logisk subjekt
    setningsledd som betegner den eller det handlende, men som ikke nødvendigvis er identisk med det grammatiske subjektet
Сторінка статті

samme

детермінатив демонстративний

Походження

norrønt sami

Значення та вживання

  1. som er identisk med noe som er nevnt eller underforstått
    Приклад
    • bruke samme dressen dag etter dag;
    • det hendte samme dag;
    • de fortsatte på samme måte
    • brukt som substantiv:
      • gjøre det samme om igjen;
      • takk, det samme!
  2. som er som før;
    Приклад
    • du er samme gutten;
    • verden er den samme overalt;
    • tilstanden var den samme
  3. som en har, bruker eller gjør sammen;
    Приклад
    • bo under samme tak;
    • gå samme vei;
    • de kjørte med samme fart
  4. om tid: brukt for å uttrykke at noe skjer samtidig
    Приклад
    • i samme stund;
    • på samme tid

Фіксовані вирази

  • gå for det samme
    ikke gjøre noe fra eller til
  • i det samme
    i samme øyeblikk;
    samtidig
    • i det samme kom naboen over tunet
  • med det samme
    med én gang;
    straks
  • være det samme
    ikke ha noe å si;
    komme ut på ett
Сторінка статті

logisk

прикметник

Походження

fra gresk; jamfør logikk

Значення та вживання

  1. som gjelder eller hører til faget logikk (1)
    Приклад
    • en logisk formel
  2. som følger visse krav til klar, følgeriktig tankegang
    Приклад
    • et logisk resonnement
    • brukt som adverb
      • tenke og argumentere logisk
  3. innlysende, selvsagt
    Приклад
    • det er nokså logisk at dette førte til konflikt

Фіксовані вирази

  • logisk subjekt
    setningsledd som betegner den eller det handlende, men som ikke nødvendigvis er identisk med det grammatiske subjektet
Сторінка статті

lik 3

прикметник

Походження

norrønt líkr, opprinnelig ‘som har samme form’

Значення та вживання

  1. som minner om eller ligner på noen andre eller noe annet;
    Приклад
    • like barn leker best;
    • hun er lik faren sin;
    • han er svært lik seg på bildet
  2. som stemmer helt overens;
    identisk med
    Приклад
    • en nautisk mil er lik 1852 m;
    • formuen min er lik null;
    • alle er like for loven;
    • lik lønn for likt arbeid
    • brukt som adverb
      • dele likt
  3. særlig i komparativ og superlativ: bra (1), dugende, god
    Приклад
    • hun tok den likeste hun fant;
    • kameraten var ikke stort likere

Фіксовані вирази

  • holde ved like
    • holde i god stand ved å reparere skader, utbedre slitasje og lignende;
      hindre forfall
      • holde boligen ved like
    • sikre at noe fortsatt eksisterer;
      opprettholde
      • holde kontakten ved like;
      • de holdt tradisjonen ved like;
      • jeg prøver å holde franskkunnskapene ved like
  • likt og ulikt
    litt av hvert;
    viktig og uviktig
    • vi pratet om likt og ulikt
  • var det likt seg
    brukt for å si at noe er utenkelig;
    aldri i verden, på ingen måte
    • nei, var det likt seg!
  • være seg selv lik
    ikke ha forandret seg
    • du er nå deg selv lik
Сторінка статті

ens 1

прикметник

Походження

norrønt eins adverb; genitiv av en (2

Значення та вживання

  1. jamfør like ens
    Приклад
    • være av ens kvalitet og verdi;
    • ha ens oppfatning;
    • være ens kledd
  2. Приклад
    • bli ens om noe
  3. Приклад
    • ens ærend

Фіксовані вирази

  • komme over ens
    bli enige
Сторінка статті

dekke 2

дієслово

Походження

fra lavtysk; samme opprinnelse som tekke (4

Значення та вживання

  1. legge over;
    skjule;
    Приклад
    • dekke gulvet med tepper;
    • dekke plantene før vinteren;
    • malingen dekker godt;
    • området er dekket av skog
  2. gjøre et bord klart for måltid;
    sette fram tallerkener, glass, bestikk, duker og lignende
    Приклад
    • dekke bordet;
    • dekke til jul;
    • hvor mange har du dekket til?
  3. være stor nok til å utligne (2) eller betale;
    Приклад
    • få dekket et behov;
    • dekke selskapets utgifter;
    • dekke driftskostnadene
  4. være identisk eller kongruent med;
    tilsvare, være lik;
    være likeverdig med
    Приклад
    • de to trekantene dekker hverandre;
    • definisjonen dekker ikke hele betydningen
  5. omfatte, spenne (2, 5) om;
    gjelde
    Приклад
    • dekke alle målene i læreplanen;
    • serien dekker en periode på 500 år;
    • legen skal dekke hele distriktet
  6. verne mot angrep, mistanke eller lignende;
    beskytte
    Приклад
    • dekke seg mot et eventuelt tap;
    • moren lyver for å dekke sønnen;
    • dekke seg bak flertallet
  7. referere eller rapportere fra;
    beskrive alt om
    Приклад
    • alle de store avisene dekket begivenheten
  8. om hund, særlig i kommando: legge seg ned
    Приклад
    • dekk!

Фіксовані вирази

  • dekke inn
    kompensere for;
    betale;
    dekke opp (1)
    • dekke inn det manglende beløpet
  • dekke opp
    • kompensere for;
      betale;
      dekke inn
      • dekke opp utgifter
    • i idrett: holde seg nær en motspiller for å hindre denne i å få ballen eller lignende
      • han var flink til å dekke opp spillerne på det andre laget
  • dekke over
    skjule;
    kamuflere
    • dekke over problemene med et smil
  • dekke til
    legge over, tildekke;
    kle (3);
    skjule;
    dekke (2, 1)
    • vinduene var dekket til med avispapir;
    • dekke til håret
  • komme til dekket bord
    komme til arbeid eller lignende der alt er gjort ferdig på forhånd;
    få alt tilrettelagt for seg
Сторінка статті

duplikat

іменник середній

Походження

fra latin; av duplisere

Значення та вживання

  1. kopi med underskrift;
    likelydende gjenpart
    Приклад
    • få duplikat av nye billetter
  2. identisk eksemplar av noe
    Приклад
    • et duplikat av nøkkelen
Сторінка статті

grenseverdi

іменник чоловічий

Значення та вживання

  1. grense for en fastsatt verdi som ikke skal overskrides
    Приклад
    • fiskene vi har tatt prøver av, har hatt over grenseverdien av tungmetall
  2. i matematikk: fast størrelse som en variabel størrelse kan nærme seg uendelig uten noensinne å bli identisk med
Сторінка статті

Словник нюношка 12 oppslagsord

identisk

прикметник

Походження

av mellomalderlatin identicus, av seinlatin identitas; av latin idem

Значення та вживання

fullstendig lik;
ein og (den) same;
Приклад
  • vere identisk med;
  • identiske omgrep
Сторінка статті

vegetativ

прикметник

Походження

frå mellomalderlatin; sjå vegetere

Значення та вживання

  1. som høyrer til plantelivet;
    som gjeld næringa og voksteren til organismar
  2. som lever passivt, vegeterande

Фіксовані вирази

  • vegetativ øksling/formeiring
    øksling ved knoppskyting, rotskot og liknande;
    til skilnad frå kjønna øksling
    • vegetativ øksling er det vanlige for denne planta;
    • ved vegetativ formeiring er avkommet identisk med morplanta
  • vegetative funksjonar
    funksjonar som ikkje direkte er underlagde medvitet og viljen, til dømes i hjartet og innvolane
Сторінка статті

subjekt

іменник середній

Походження

frå latin, av subjicere ‘leggje inn under’

Значення та вживання

  1. i filosofi: sansande, tenkjande, viljande eg;
    motsett objekt (1)
  2. i grammatikk: setningsledd som verbalet (1 seier noko om, som saman med verbalet utgjer ei setning, og som nemner det som er eller gjer noko i aktive setningar og det som handlinga blir retta mot i passive setningar
    Приклад
    • 'jenta' er subjekt i setninga ‘jenta lo’

Фіксовані вирази

  • formelt subjekt
    ord, vanlegvis ‘det’, som står på subjektsplassen i ei setning der det eigenlege subjektet kjem seinare eller der verbet ikkje krev subjekt
    • i setninga ‘det er kaldt’ er ‘det’ formelt subjekt
  • logisk subjekt
    setningsledd som står for den eller det handlande, men som ikkje treng vere identisk med det grammatiske subjektet
Сторінка статті

same 3

детермінатив демонстративний

Походження

norrønt sami

Значення та вживання

  1. som er identisk med noko som er nemnt eller som ein kan tenkje seg til
    Приклад
    • den same jenta som eg såg i går;
    • det hende same året;
    • dei var av same slaget;
    • gjere noko på same måten
    • brukt som substantiv:
      • gjere det same om att;
      • takk, det same!
  2. som er som før;
    Приклад
    • du er same jenta;
    • verda er den same overalt;
    • stoda var den same
  3. som ein har, nyttar eller gjer saman;
    Приклад
    • bu under same tak;
    • dei skal same veg
  4. om tid: brukt for å uttrykkje at noko hender samstundes
    Приклад
    • i same stunda;
    • på same tid

Фіксовані вирази

  • gå for det same
    ikkje gjere noko frå eller til
  • i det same
    i same augeblinken;
    samtidig
    • i det same kom ein gut springande
  • med det same
    med éin gong;
    straks
  • sin same
    på same vis;
    uendra
    • alt gjekk sitt same her heime
  • vere det same
    ikkje ha noko å seie;
    kome ut på eitt
Сторінка статті

logisk

прикметник

Походження

frå gresk; jamfør logikk

Значення та вживання

  1. som gjeld eller høyrer til faget logikk (1)
    Приклад
    • reglane for logiske slutningar
  2. som følgjer visse krav til klar, følgjerett tankegang
    Приклад
    • eit logisk resonnement
    • brukt som adverb
      • tenkje logisk
  3. innlysande, sjølvsagd
    Приклад
    • det er logisk at den gamle motoren ikkje verkar

Фіксовані вирази

  • logisk subjekt
    setningsledd som står for den eller det handlande, men som ikkje treng vere identisk med det grammatiske subjektet
Сторінка статті

lik 3

прикметник

Походження

norrønt líkr, opphavleg ‘som har same form’

Значення та вживання

  1. som minner om eller liknar på andre eller noko anna;
    Приклад
    • vere lik mor si;
    • like barn leiker best;
    • han er svært lik seg på biletet;
    • du er deg sjølv lik
  2. som heilt ut stemmer overeins;
    identisk med
    Приклад
    • ei nautisk mil er lik 1852 m;
    • formuen min er lik null;
    • alle er like for lova;
    • lik løn for likt arbeid
    • brukt som adverb
      • dele likt
  3. særleg i komparativ og superlativ: dugande, god, bra
    Приклад
    • vêret er likare i dag (enn i går);
    • kameraten var ikkje stort likare;
    • den likaste av hestane;
    • det er likast du går no

Фіксовані вирази

  • halde ved like
    • halde i god stand ved å reparere skadar, redusere slitasje og liknande;
      hindre forfall
      • halde huset ved like
    • sikre at noko stadig eksisterer;
      oppretthalde
      • halde interessa ved like;
      • dei held tradisjonen ved like
  • kome til liks
    semjast
    • kome til liks om kva ein skal gjere
  • likt og ulikt
    alle slag;
    viktig og uviktig
    • vi prata om likt og ulikt
  • likt til
    som ser ut til noko;
    rimeleg, sannsynleg
    • ut frå vedtaket er det likt til at talet blir redusert;
    • vi såg ikkje likt til røyk
  • til liks med
    sameleis, på same vis som
  • var det likt seg
    brukt for å seie at noko er utenkjeleg;
    langt ifrå, på ingen måte
    • løn vil ho ikkje ha, var det likt seg då!
  • vere seg sjølv lik
    ikkje ha forandra seg
    • du er deg sjølv lik, du
Сторінка статті

dekkje, dekke 2

dekkja, dekka

дієслово

Походження

frå lågtysk; same opphav som tekkje (2

Значення та вживання

  1. leggje over;
    Приклад
    • landskapet er dekt av flaumvatn;
    • snøen dekte marka;
    • dekkje matrestane med plast;
    • flisene dekte veggen
  2. gjere eit bord klart for måltid;
    setje fram tallerkenar, glas, bestikk, dukar og liknande
    Приклад
    • dekkje bordet;
    • bordet var dekt til selskap;
    • vi dekte til 12 mann
  3. vere stor nok til å utlikne (2) eller betale;
    Приклад
    • dekkje eit behov;
    • bedrifta dekte reisekostnadene;
    • dekkje etterspurnaden etter ei vare;
    • få dekt utgiftene sine
  4. vere identisk eller kongruent med;
    svare til, vere lik;
    vere likeverdig med
    Приклад
    • figurane dekkjer kvarandre;
    • dei to omgrepa dekkjer ulike fenomen
  5. omfatte, femne (2) om;
    gjelde
    Приклад
    • lærebok som skal dekkje ein periode på fleire hundre år;
    • kulturhuset skal dekkje heile regionen;
    • legen dekkjer eit stort område;
    • norskfaget skal dekkje mange emne;
    • politiet treng meir ressursar for å dekkje alle oppgåvene sine
  6. verne mot angrep, mistanke eller liknande;
    Приклад
    • dekkje nokon med falsk forklaring;
    • finne ord å dekkje seg bak;
    • har du ein skriftleg kontrakt, er du dekt mot det meste;
    • dekkje seg bak ein fasade
  7. referere eller rapportere frå;
    skildre alt om
    Приклад
    • dekkje landsmøtet for avisa;
    • reporteren som dekte vinter-OL
  8. om hund, særleg i kommando: leggje seg ned
    Приклад
    • dekk!

Фіксовані вирази

Сторінка статті

logisk subjekt

Значення та вживання

setningsledd som står for den eller det handlande, men som ikkje treng vere identisk med det grammatiske subjektet;
Сторінка статті

identitet

іменник чоловічий

Походження

av seinlatin identitas; av latin idem

Значення та вживання

  1. det å vere identisk;
    fullstendig likskap
    Приклад
    • fastslå identitet mellom to omgrep
  2. sum av element som gjev eit individ, eit samfunn eller liknande individualitet;
    Приклад
    • søking etter eigen identitet;
    • nasjonal identitet
  3. namn, stilling og liknande til ein person
    Приклад
    • fastslå identiteten til den døde
Сторінка статті

sam-

префікс

Походження

norrønt sam-; samanheng med same (3

Значення та вживання

prefiks (1) brukt til å merkje ut eit hopehav eller at noko er einslaga eller identisk;
Сторінка статті