Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
47 treff

Bokmålsordboka 4 oppslagsord

gild

adjektiv

Opphav

norrønt gildr ‘fullgod, som det må betales for’; beslektet med gjalda ‘betale’

Betydning og bruk

      • som etterledd i ord som
      • ugild
  2. Eksempel
    • en gild gård;
    • en gild skog
  3. Eksempel
    • en gild kveld
  4. Eksempel
    • gilde farger
Artikkelside

grom

adjektiv

Opphav

beslektet med grim (2; samme opprinnelse som grum

Betydning og bruk

gild, gjev, storartet
Eksempel
  • det var gromt;
  • bilen har en grom utstyrsliste;
  • leve gromme dager på ferie
  • brukt som adverb
    • bassen klinger gromt i anlegget
Artikkelside

gilde

substantiv intetkjønn

Opphav

norrønt gildi ‘betaling’; av gild

Betydning og bruk

  1. om eldre forhold: sammenslutning av folk med felles interesser;
  2. Eksempel
    • holde gilde

Faste uttrykk

  • betale gildet
    ta kostnaden for begivenheten, tiltaket
    • det norske folket må på sikt betale gildet
Artikkelside

rive 3

verb

Opphav

kanskje av norrønt rífr ‘ettertraktet, gild’, jamfør i dialekter riv ‘raus’

Faste uttrykk

  • rive i
    spandere
    • rive i drinker på hele gjengen
Artikkelside

Nynorskordboka 43 oppslagsord

gild

adjektiv

Opphav

norrønt gildr ‘fullgod, som det må betalast for’; samanheng med gjalda ‘betale’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • gild mynt;
    • gild vekt
  2. Døme
    • gild hest;
    • gild gard;
    • gild kar;
    • gild jente;
    • gilde klede;
    • gilde fargar
  3. Døme
    • vere gild med nokon;
    • vere gild mot nokon;
    • ver gild og ikkje sei det!
  4. Døme
    • gild fest;
    • gild kveld
    • brukt som adverb
      • ha det gildt
  5. Døme
    • bli gild av noko;
    • vere gild av nokon
Artikkelside

gilde 2

gilda

verb

Opphav

av gild

Tyding og bruk

  1. gjere gyldig, godkjenne
    Døme
    • gilde framlegget

Faste uttrykk

  • gilde seg
    glede seg; briske seg, hovere
Artikkelside

reisle

substantiv hokjønn

Opphav

av reie (4

Tyding og bruk

  1. tillaging og oppdekking av mat og drikk
    Døme
    • ei gild reisle med mykje god mat
  2. utgjeving av bøker
    Døme
    • bokreisle
  3. utbunad av ymse slag tarvende til vertskap eller lang utferd;
    proviant; jamfør sending (4)
    Døme
    • bryllaupsreisle;
    • heimanreisle – heimanfølgje
  4. framføring av ymse slag varer på hesterygg, til dømes i kløv;
    ridande følgje
  5. Døme
    • ei reisle som folket skulle gje til kyrkja
Artikkelside

grom

adjektiv

Opphav

samanheng med gram (3 og grim (2; same opphav som grum (1

Tyding og bruk

  1. gild, framifrå, storveges
    Døme
    • ein grom bil;
    • dette er gromme greier;
    • det grommaste rommet i huset
    • brukt som adverb
      • koret song gromt
  3. Døme
    • gjer dette, så er du grom
Artikkelside

rive 4

riva

verb

Opphav

kanskje av norrønt rífr ‘ettertrakta, gild’

Faste uttrykk

  • rive i
    spandere på, kjøpe (til ein annan)
    • rive i øl på heile gjengen
Artikkelside

briken

adjektiv

Opphav

samanheng med brikje

Tyding og bruk

  1. Døme
    • brikne fargar
  2. Døme
    • byrg og briken
Artikkelside

oversleg

adjektiv

Opphav

samanheng med over

Tyding og bruk

  2. brukt som adverb: særs godt;
    Døme
    • det gjekk reint oversleg
  3. brukt som forsterkande adverb: ovande
    Døme
    • oksen var oversleg stor
Artikkelside

prektig

adjektiv

Opphav

av lågtysk pracht ‘prakt’; jamfør prakt

Tyding og bruk

  1. praktfull, staseleg, storarta
    Døme
    • ein prektig seremoni
  2. framifrå, gild, ypparleg
    Døme
    • ein prektig ungdom
  3. brukt ironisk: uklanderleg, lytelaus
    Døme
    • kva er du så prektig for?
Artikkelside

ovgild

adjektiv

Tyding og bruk

særs gild;
uvanleg dugande
Døme
  • ei ovgild jente
Artikkelside

gjæv 2

adjektiv

Opphav

norrønt gæfr; av gje

Tyding og bruk

høgt vørd;
Døme
  • gjæv og gild;
  • gjæve folk;
  • gjæve saker;
  • ein gjæv fangst;
  • eit gjævt arbeid;
  • det er så gjævt mellom dei;
  • at det skal vere så gjævt å bu der!
  • den største og gjævaste garden
Artikkelside
Side 1 av 5