Avansert søk

Nynorskordboka 83 oppslagsord

konflikt

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin , av confligere ‘støyte saman’

Tyding og bruk

strid mellom personar, grupper eller statar;
samanstøyt
Døme
- væpna konflikt;
- det var open konflikt mellom brørne;
- løyse ein fastlåst konflikt;
- kome i konflikt med politiet
motsetning, manglande samsvar
Døme
- utbygginga kjem i konflikt med naturverdiane;
- ein indre, psykisk konflikt

ugreie 1

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

vanskeleg situasjon;
problem, kluss (2);
uorden, uklarleik;
bry (1
Døme
- økonomien er i ugreie;
- skape ugreie i trafikken;
- det er noko ugreie med bilen;
- vere til ugreie
usemje, konflikt
Døme
- det var ugreie mellom dei;
- kome i ugreie med nokon

vest 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt vestr

Tyding og bruk

himmelretning der sola går ned;
motsett aust (1, 1)
Døme
- i aust og vest
den vestlege delen av verda;
jamfør Vesten
Døme
- konflikt mellom aust og vest
i bridge: spelar som har aust (1, 3) som makker (2)
Døme
- vest melder

Faste uttrykk

frå aust og vest
frå alle kantar
det kom folk frå aust og vest
i aust og vest
til alle kantar;
i hytt og vêr;
overalt
bruke pengar i aust og vest;
skrive autografar i aust og vest
spørje i aust og få svar i vest
få eit irrelevant svar

fange 1

substantiv hankjønn

Opphav

seint norrønt fangi, frå lågtysk; samanheng med fange (

Tyding og bruk

person som er teken av fienden, særleg i krig og konflikt
Døme
- ta nokon til fange;
- utlevering av fangar
fengsla person;
innsett
Døme
- dei farlegaste fangane sona i andre fengsel;
- få kritikk for å ha politiske fangar
i overført tyding: person, gruppering eller liknande som ikkje kan frigjere seg frå visse idear eller meiningar
Døme
- partiet er vorte ein fange av sin eigen politikk

væpna

adjektiv

Opphav

Tyding og bruk

som er utstyrt med våpen
Døme
- væpna vakter
som er prega av våpenbruk
Døme
- ein væpna konflikt;
- væpna revolusjon

Faste uttrykk

væpna til tennene
svært godt utstyrt eller førebudd

medhårs

adverb

Tyding og bruk

med håra;
motsett mothårs (1)
Døme
- børste pelsen medhårs
i overført tyding: utan motstand
Døme
- politikarane slukte kamelar medhårs

Faste uttrykk

stryke nokon medhårs
behandle nokon med varsemd for å unngå konflikt eller misnøye
ein skal lage litt uro og ikkje stryke nokon medhårs

løyse seg

Tyding og bruk

Sjå: løyse

om stoff: blande seg med eit anna stoff, særleg ei væske, slik at blandinga blir einsarta
Døme
- sukkeret løyser seg i varmt vatn
om konflikt, problem eller liknande: bli fjerna eller gå i orden
Døme
- problemet løyste seg sjølv

stridande, striande

adjektiv

Opphav

Tyding og bruk

som kjempar i krig eller annan væpna konflikt
Døme
- stridande soldatar
brukt som substantiv: stridsdyktig soldat;
soldat i kamp
Døme
- krigen var hard både for sivile og stridande
som stridast;
som er usamde
Døme
- dei stridande partane møttest i retten

Faste uttrykk

stridande personell
militært personell som er med i kamp

ved 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt viðr ‘tre, skog, tømmer’

Tyding og bruk

daud og hard cellevev i røter, stamme og greiner hos tre, buskar og lyng
Døme
- furua er laus i veden
kappa og kløyvd trevirke nytta til brensel
Døme
- ein famn ved;
- fyre med ved;
- hogge ved;
- dei har saga all veden
brukt som etterledd i samansetningar: busk eller lite tre
- - beinved
  - krossved

Faste uttrykk

bere ved til bålet
handle eller ytre seg på ein måte som aukar konflikt eller sinne;
helle bensin på bålet
heil ved
- massivt tre
  ei list av heil ved
- heilstøypt (2), solid (4) person eller produkt
  slike folk er heil ved
mellom borken og veden
i ei vanskeleg stode
det er lett å hamne mellom borken og veden

sør 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

Tyding og bruk

himmelretning der sola står ved middag, motsett nord (1, 1)
Døme
- det blæs frå sør;
- fuglane drog mot sør;
- i sør låg svære skyhausar
landområde, statar i sør
Døme
- ein konflikt mellom nord og sør
i bridge: spelar som sit ved sørsida av bordet
Døme
- sør melder, gir

Side 1 av 9

Resultater per side: