Avansert søk

Nynorskordboka 21 oppslagsord

heim att

adverb

Tyding og bruk

heim ( etter å ha vore borte

Døme

ho har flytta heim att

stabeint

adjektiv

Tyding og bruk

sta, stivnakka;
einvis
brukt som adverb: beinveges, rett fram;
straks (3
Døme
- gå stabeint heim att

sule 4

sula

verb

Opphav

Tyding og bruk

hespe opp eit snøre på sule (2, 1)
leggje i veg med lange steg

Faste uttrykk

sule opp
slutte med fisket og reise heim att

snu 2

verb

Opphav

norrønt snúa

Tyding og bruk

transitivt: flytte, vende (3, 1)
Døme
- snu båten opp mot vinden;
- snu ryggen til – òg: avvise;
- snu høyet
- dra rundt
  snu slipesteinen
- vrengje
  snu trøya;
  vere god å snu orda sine – ordleggje seg godt
- refleksivt:
  snu seg i senga;
  snu opp ned på noko;
  snu på hovudet
intransitivt: fare attende (same vegen som ein kom);
vende (3, 2)
Døme
- snu heim att;
- dei måtte snu for vêret;
- snu og vende på alle ting – saumfare, vere kritisk
- peike i ei viss lei
  den sida som snur ut
- dreie
  vinden snudde

Faste uttrykk

snu om
- endre til motsett retning
  ho snudde om og forlèt rommet;
  snu skuta om;
  vegen var stengd, så vi måtte snu om
- endre framgangsmåte eller meining
  vi kan ikkje snu om på avgjerda no

pelle

pella

verb

kløyvd infinitiv: -a

Opphav

same opphav som pele

Faste uttrykk

pelle seg ...
med stadadverb: kome seg, ha seg (bort, heim, attende, unna, ut);
kare seg
pelle seg heim att

longe 2

adverb

Opphav

norrønt lǫngu; eigenleg dativ av lang (

Tyding og bruk

for lang tid sidan, for lengst
Døme
- det skulle longe vore gjort;
- longe før
allereie, alt (3, 2);
nettopp (2)
Døme
- er du longe komen heim att?

Faste uttrykk

longe sidan
for lenge sidan

kut 2

substantiv hankjønn

Opphav

Tyding og bruk

det å kute;

renn, sprang

Faste uttrykk

ta kuten
leggje på sprang
ho tok kuten heim att

halden

adjektiv

Opphav

norrønt haldinn; opphavleg perfektum partisipp av halde

Tyding og bruk

som er i god stand;
uskadd
Døme
- kome heim att heil og halden
velståande
Døme
- ein halden mann

Faste uttrykk

heilt og halde
i eitt og alt;
fullstendig (2)

finne 5

finna

verb

Opphav

norrønt finna

Tyding og bruk

kome over, treffe på, oppdage
Døme
- finne ein skatt;
- finne att noko ein har mista;
- finne vegen;
- finne nokon død;
- finne seg mat;
- finne fram skrivesaker
oppnå
Døme
- finne forma;
- finne fred
kome fram til, tenkje ut, utleie
Døme
- finne utvegar;
- finne ut kva som er gale;
- finne heim att;
- finne fram til folk;
- finne fram til løysingar;
- finne ut av vanskane
tykkje;
vurdere (5)
Døme
- finne grunn til;
- finne nokon skyldig

Faste uttrykk

finne for godt
avgjere etter eige skjøn
eg kjem dersom eg finn det for godt
finne kvarandre
- bli eit par
- bli samde;
  ha same syn i ei sak
finne opp
tenkje ut noko nytt eller lage noko for første gong
Johann Gutenberg fann opp boktrykkjarkunsta
finne på
kome på;
tenkje ut;
pønske ut
vi hadde ikkje trudd at nokon kunne finne på noko slikt;
rapartisten likar å finne på nye ord
finne seg i
godta (resignert)
dette finn eg meg ikkje i
finne seg sjølv
bli klar over kven ein er og kva ein vil
finne seg til rette/rettes
tilpasse seg
han strever med å finne seg til rette i Noreg;
dei fann seg ikkje til rettes på skulen
finne stad
hende
hendinga fann stad for to år sidan
finne ut
bli klar over
ho fann ut at ho ville skrive bøker
ikkje ha funne opp krutet
vere dum eller godtruen

att

adverb

Opphav

norrønt aptr

Tyding og bruk

attover, bakover, tilbake, bak (3, 5);
akter;
jamfør att å ende og att å bak
Døme
- gå att i båten;
- han sprang utan å sjå seg att
tilbake til same staden;
igjen (1)
Døme
- kome heim att;
- ho fekk att det ho hadde lånt bort
tilbake, igjen (2) (på same staden)
Døme
- stå att;
- sitje att (på skulen)
om rest eller leivning: igjen (2)
Døme
- gløyme att noko;
- er det langt att før vo er framme?
- kaste det som vart att;
- no står det berre att å seie takk
som hender ein gong til;
på nytt;
igjen (3)
Døme
- dei har spurt etter deg att;
- friskne til att;
- dei har byrja å røre på seg att;
- så sette ho seg att;
- gjere noko opp att og opp att
om tilhøve eller tilstand som er slutt eller blir oppretta på nytt: igjen (4)
Døme
- finne att;
- kjenne att;
- nå nokon att;
- rive ned att;
- byggje opp att;
- reise seg att
om stenging, fylling eller dekking av ei opning og liknande: igjen (5)
Døme
- late att døra;
- kneppe att frakken;
- knyte att sekken;
- fylle att holet;
- vegen snødde att
(til) vederlag (for);
igjen (6)
Døme
- ha noko att for bryet;
- få mykje att for pengane

Faste uttrykk

att fram
bak fram;
bakvend
ta på seg genseren att fram
att og fram
- i rørsle mellom to punkt;
  fram og tilbake (1)
  gå att og fram på vegen
- om og men
  det var mykje att og fram før dei bestemte seg
gje att
- om handel: gje vekslepengar
  gje att på ein tiar
- fortelje att;
  referere (2)
  gje att noko ein har høyrt
gå att
- vise seg etter døden
  historier om døde som går att
- vise seg på nytt (fleire gonger);
  stadig dukke opp
  ei formulering som går att i mange avtalar
halde att
- hindre ei rørsle framover;
  bremse ei utvikling
  regjeringa tek ansvar ved å halde att på pengebruken
- ikkje sleppe frå seg
  forfattaren veit å halde att dei siste brikkene i krimgåta;
  visse typar utstyr blir stadig haldne att i leveransane
sitje att
måtte bli att på skulen etter skuletid som straff;
sitje igjen
vite korkje att eller fram
vere rådvill;
vere forvirra
han vart så forferda at han visste korkje att eller fram

Side 1 av 3

Resultat per side: