Avansert søk

15 treff

Nynorskordboka 15 oppslagsord

dask

substantiv hankjønn

Opphav

av daske (1

Tyding og bruk

slag (1 med noko flatt;
Døme
  • få seg ein dask under øyret;
  • gje nokon ein dask bak

daske 1

daska

verb

Tyding og bruk

slå lett, særleg med noko flatt slik at det klaskar
Døme
  • daske til ein med handa;
  • daske nokon på armen

daske 2

daska

verb

Opphav

av dase; innverknad frå daske (1

Tyding og bruk

gå tungt;

smekk 1

substantiv hankjønn

Opphav

av smekke (2

Tyding og bruk

  1. lite slag;
    Døme
    • få ein smekk over fingrane
  2. lite smell
    Døme
    • det gav ein smekk i låsen
  3. Døme
    • få seg ein kraftig smekk
  4. splitt til å opne og lukke på ei bukse;
    jamfør buksesmekk
    Døme
    • gå med smekken open

Faste uttrykk

  • slå to fluger i ein smekk
    oppnå to føremål med éi gjerning;
    gjere to ting samstundes

slag 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt slag

Tyding og bruk

  1. (rask) rørsle med stor kraft med hand eller reiskap mot noko med stor kraft;
    det å slå (2, 1);
    Døme
    • slå harde slag med ei sleggje;
    • gje eit slag med knyttneven;
    • klokka slo tolv slag;
    • eit godt slag med racketen;
    • kvalen gjorde eit slag med sporden
  2. det at noko eller nokon blir ramma (hardt);
    (ufrivillig) kraftig støyt;
    dunk, dask
    Døme
    • falle og få eit slag i hovudet
  3. jamn dunking frå noko;
    rytmisk samandraging
    Døme
    • slaga i maskinen;
    • høyre slaga av bølgjene mot båtsida;
    • hjartet slår om lag 70 slag i minuttet
  4. lei hending som råkar brått og kraftig;
    ulykke
    Døme
    • å bli aleine er eit hardt slag;
    • det var eit slag for heile familien
  5. plutseleg sjukdomsanfall på grunn svikt i livsviktige organ, oftast hjerne og hjarte
    Døme
    • han har fått slag;
    • døy av slag
  6. væpna kamp mellom fiendtlege styrkar;
    militær trefning
    Døme
    • slaget på Stiklestad;
    • vinne eit slag;
    • slaget om byen
  7. krafttak for å oppnå noko eller vinne over noko eller nokon;
    konflikt eller motsetnad mellom stridande interesser
    Døme
    • slaget om sjåarane;
    • ho vann slaget om gullet;
    • opposisjonen tapte slaget
  8. einskild omgang av leik eller spel;
    Døme
    • eit slag krokket;
    • skal vi ta eit slag kort?
  9. ombretta kant på klede
    Døme
    • slaget på ei jakke
  10. laustsitjande overplagg utan ermar
  11. rørsle i rett linje etter kvar gang ein skiftar retning;
    Døme
    • båten tok eit slag opp mot vinden;
    • gjere eit slag bortover golvet
  12. råske eller væte på noko
    Døme
    • det har gått slag i handkleda
  13. Døme
    • sjå slag etter gaupe
  14. om båtar: overgang mellom side og botn;
  15. brukt om samansetningar om noko som ein slår mot;
    i ord som spikarslag

Faste uttrykk

  • eit slag i lufta
    gjerning som er heilt utan verknad
  • ha fritt slag
    ha full handlefridom
  • i slag
    i god form
    • han er verkeleg i slag i kveld;
    • eg kjenner meg ikkje i godt slag i dag
  • med eitt slag
    brått, plutseleg
  • mellom slaga
    mellom to periodar med høg aktivitet
    • deltakarane kvilte mellom slaga;
    • han tok ein matbit mellom slaga
  • på slaget
    nøyaktig på tida
    • han stod på døra på slaget tolv
  • slag i slag
    utan stogg imellom
  • slå eit slag for
    ta eit ekstra tak for;
    kjempe for
    • slå eit slag for miljøet

dreis

substantiv hankjønn

Opphav

av drei

Tyding og bruk

  1. jamn og sterk fart eller rørsle;
    Døme
    • kome i dreisen med arbeidet

Faste uttrykk

  • få dreis på noko
    få noko til
    • få dreis på spelet

drei

substantiv hankjønn

Opphav

av dreie

Tyding og bruk

  1. Døme
    • få ein annan drei på noko
  2. Døme
    • gje nokon ein drei;
    • få ein drei

Faste uttrykk

  • i same dreien
    i same stunda

teve 1

substantiv hokjønn

Opphav

kanskje samanheng med tev

Tyding og bruk

slag (med handa);
hard dask;
Døme
  • han fekk seg ei teve så det song

smeis

substantiv hankjønn

Opphav

av smeise

Tyding og bruk

dask, slag, smekk

blekk 2

substantiv hankjønn

Opphav

av blekke (2

Tyding og bruk

  1. vindgust;
    veifting
  2. slag, dask