fri 2
adjektiv
Opphav
av lågtysk vriTyding og bruk
- om person, stat eller styre: som har eller gjev fulle politiske rettar
Døme
- frie borgarar;
- innbyggjarane er frie;
- landet har ein fri riksskipnad;
- den frie verda;
- frie val
- politisk sjølvstyrt;uavhengig
Døme
- eit fritt land;
- eitt fritt folk;
- den frie pressa
- verna av lova;trygg for åtak
Døme
- ha fritt leide
- ikkje innesperra eller i fangenskap
Døme
- på fri fot
- brukt som adverb
- sleppe fri;
- setje nokon fri
- utan stengsel eller hinder (for ferdsel, rørsle, sikt eller liknande)
Døme
- fritt armslag;
- fritt farvatn;
- fri bane;
- fritt utsyn;
- på fri mark;
- i Guds frie natur
- brukt som adverb
- puste fritt;
- vekse fritt;
- falle fritt;
- garden ligg fritt til
- ikkje strengt bunden til reglar, mønster, førebilete eller liknande;
Døme
- fri oppseding;
- fri rytme;
- fri assosiasjon;
- fri fantasi;
- fri kjærleik
- brukt som adverb
- fritt omsett etter tysk
- utan særleg tvang, restriksjonar eller liknande
Døme
- leve eit fritt liv
- brukt som adverb
- ha det fritt på jobben
- lausriven frå band, plikter, ansvar og liknande
Døme
- kjenne seg fri som fuglen;
- vere fri og frank
- trygg, open og direkte;
Døme
- ha eit fritt blikk;
- føre eit fritt språk;
- det rådde ein fri tone i laget;
- vere fri av seg;
- får eg vere så fri å …
- brukt som adverb
- dette meiner eg fritt;
- snakke fritt ut
- som har (mellombels) fritak frå arbeid, skule eller andre plikter;friteken, unnateken
Døme
- ta seg fri frå skulen;
- ha fri frå jobben;
- eg vil be meg fri;
- sleppe fri frå militæret
Døme
- gå fri all sut;
- fri for angst;
- bli fri sjukdomen
- ikkje skyldig eller innblanda;jamfør frikjenne
Døme
- kjenne nokon fri;
- dømme nokon fri
- i fysikk og kjemi: som ikkje er bunden til noko;ikkje i sambinding
Døme
- frie elektron;
- fri energi
Faste uttrykk
- det er ikkje fritt forein kan ikkje nekte for
- det er ikkje fritt for at det breier seg ein viss skepsis
- frie henderfull handlefridom
- ho fekk frie hender til å lage ein ny radioserie
- fritt fall
- fall som ikkje blir hindra av mekanisk motstand
- rask og kraftig nedgang i verdi, prestisje eller liknande
- verdsøkonomien var i fritt fall
- gå frisleppe straff;
sleppe unna - ha ryggen frivere sikra retrett
- i det friutandørs
- frukost i det fri
- ikkje vere fri formåtte vedgå at nokon er eller gjer det som er nemnt
- han er ikkje fri for å vere tjuvaktig