Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
Ett treff

Nynorskordboka 49 oppslagsord

engelsk mil

Tyding og bruk

lengdemål lik 1609,3 meter;
Sjå: engelsk
Døme
  • arrangere eit gateløp på ei engelsk mil
Artikkelside

leggje bak seg

Tyding og bruk

Sjå: bak, leggje
  1. forlate, passere
    Døme
    • leggje fleire mil bak seg;
    • leggje fjella bak seg
  2. gjere seg ferdig med
    Døme
    • prøve å leggje det vonde bak seg;
    • dei har lagt den bitre konflikten bak seg
Artikkelside

herfrå, herifrå

adverb

Tyding og bruk

frå denne staden
Døme
  • herfrå og dit er det ei mil;
  • staden ligg ikkje langt herfrå
Artikkelside

halvmil

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

om veglengd: ei halv mil (1, 1), lik 5 kilometer
Døme
  • den siste halvmila var tung
Artikkelside

draumemil

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

i idrett: engelsk mil som er løpt på under fire minutt
Artikkelside

dragracing

substantiv hokjønn

Uttale

drægˊræising

Opphav

frå engelsk

Tyding og bruk

billøp der det gjeld å køyre ei kvart engelsk mil (402,33 m) så raskt som råd
Artikkelside

unna

preposisjon

Opphav

norrønt undan; samanheng med under (2

Tyding og bruk

  1. bort frå;
    borte frå;
    til side for, utanom
    Døme
    • sleppe unna forfølgjarane;
    • kome seg unna politiet;
    • trekkje seg unna slåstinga;
    • halde seg unna alkohol;
    • lure seg, sluntre unna arbeidet
    • ofte som adverb utan utfylling:
      • sleppe, kome seg, trekkje seg, halde seg, lure seg, sluntre unna;
      • gje seg unna – flytte seg bort;
      • stå, bu eit stykke unna;
      • ei mil unna land;
      • styre unna (trafikken, vanskane) – gå klar av;
      • bøye unna (for presset);
      • gå unna – halde seg bort (frå); vike (for nokon);
      • maten, varene går unna – får snøgg avsetnad;
      • det går unna for unna – svært snøgt, utan stans;
      • få arbeidet (fort) unna;
      • gjere unna arbeidet – gjere frå seg;
      • leggje, setje, flytte, gøyme noko unna – bort, ut, til side;
      • ligg unna (sakene mine)!
      • unna veg!
  2. ned frå, nedover
    Døme
    • det dryp unna taket;
    • det søkk unna – sig lenger ned;
    • gå unna bakke(n) – nedover;
    • det hallar unna;
    • den kalven er unna ho Staslin – er avkom av
  3. fram frå, til dømes om noko som har vore under
    Døme
    • ta stolen unna bordet
    • om noko som har vore bak:
      • sola kjem unna fjellet;
      • neset stikk unna – fram
  4. i same lei som
    Døme
    • ro unna vinden;
    • gå unna sola – med sola i ryggen

Faste uttrykk

  • ale unna
    ale opp avkom av (til dømes ei ku)
  • gå unna
    ikkje stå ved (avtale)
  • halde unna
    skilje frå det andre; leggje for seg sjølv, til side; halde tilbake; etle, reservere; ikkje rekne med
Artikkelside

tremilsgrense

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

territorialgrense på tre nautiske mil frå kysten
Artikkelside

skuvemil, skyvemil

substantiv ubøyeleg

Tyding og bruk

stode i milspel der ein stadig får mil (2, 2) når ein flyttar ei viss brikke
Artikkelside

skjere 3

skjera

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt skera

Tyding og bruk

  1. bruke kniv, sag eller annan skarp reiskap
    Døme
    • skjere brød, glas, korn, tømmer;
    • skjere ansikt, geipar – gjere grimasar;
    • skjere av eit stykke;
    • skjere opp (buken på) ein fisk;
    • landskapet er gjennomskore av fjordar og dalar – oppdelt;
    • skjere over strupen på eit dyr;
    • skjere ut noko i tre
  2. Døme
    • skjere tenner
  3. bore, trengje seg inn, ned i
    Døme
    • båten skar seg fram i bølgjene;
    • skiene skar seg ned i snøen
  4. Døme
    • skjere i veg;
    • bilen skar ut av vegen
  5. Døme
    • parallelle linjer skjer aldri kvarandre
  6. lyde skarpt, gjennomtrengjande
    Døme
    • eit skrik skar gjennom stilla;
    • skjere i å gråte
    • verke skarp, blendande
      • lyset skar i auga
    • gjere vondt
      • skjere ein i hjartet
  7. såre seg med kniv eller annan kvass reiskap
    Døme
    • mjølka skar seg;
    • røysta skar seg;
    • motoren skar seg – stempelet kilte seg fast;
    • opplegget skar seg – slo feil, gjekk i stå;
    • skjere seg med kniv;
    • skjere seg opp i andletet;
    • skjere seg på ein ljå;
    • Sognefjorden skjer seg tjue mil inn i landet – gå, ta ei viss lei
  8. i faste uttrykk

Faste uttrykk

  • skjere gjennom
    løyse ei sak samstundes som ein fjernar eller ser bort frå hindringar og innvendingar
  • skjere klar
    gå fri
  • skjere ned på
    minke på (utgiftene)
  • skjere til
    forme
Artikkelside
Side 4 av 5