Avansert søk

Nynorskordboka 33 oppslagsord

sta

adjektiv

Opphav

norrønt staðr; samanheng med stå (

Tyding og bruk

om trekkdyr: som ikkje vil røre seg;
som ikkje vil rikke seg av flekken
Døme
- den sta hesten ville ikkje dra lasset;
- det staaste muleselet i stallen
om menneske: som held fast på meining eller handlemåte, og ikkje vil endre den;
sjølvrådig, stri (2, 3), vrang (5)
Døme
- ho er sta og held på sitt;
- vere sta på noko

Faste uttrykk

sta som eit esel
særs sta
far er sta som eit esel

umedgjerleg

adjektiv

Tyding og bruk

lite medgjerleg;

stri (, 3), sta, vrang (5)

Døme

ein umedgjerleg kollega

vrang, rang 2

adjektiv

Opphav

norrønt (v)rangr

Tyding og bruk

med innsida ut;
vrengd
Døme
- eine sokken er vrang
- brukt som adverb:
  ta jakka vrangt på seg
om maske (2: som ein lagar ved å trekkje tråden gjennom ei lykkje frå baksida;
til skilnad frå rett (3, 4)
Døme
- eit mønster med rette og vrange masker
1. brukt som adverb:
  strikke rett og vrangt
2. brukt som substantiv:
  strikke to rette og to vrange
som ikkje er rett (3, 2) (i ein viss situasjon);
feil, galen;
urettvis, falsk
Døme
- ta vrang frakk i garderoben;
- felle vrange dommar;
- ei vrang underskrift;
- sjå skilnaden på rett og vrangt
- brukt som adverb:
  svelgje vrangt
som valdar bry;
vanskeleg (1), ugrei (1), innfløkt
Døme
- kvistete og vrang ved;
- dette er vrangt å lære;
- det var vrange og vonde tider
- brukt som adverb:
  han stod så vrangt til
som er tverr og stri;
vanskeleg (2), umedgjerleg, vrien (2)
Døme
- ein vrang hotellgjest;
- guten var vrang og vanskeleg;
- hestane vart vrange og nekta å gå

Faste uttrykk

slå seg vrang
- gjere seg vanskeleg;
  bli trassig og sta
  ein gjest på utestaden slo seg vrang
- slutte å verke som normalt
  motoren slo seg vrang;
  ryggen har slått seg vrang

trå 2

adjektiv

Opphav

norrønt þrár

Tyding og bruk

som går seint på grunn av ei eller fleire hindringar;
sein, treg, tung
Døme
- få ein trå start;
- ei trå dør;
- vere trå til å lære
med vond smak eller konsistens;
harsk, beisk, ul (2
Døme
- trå sild;
- trått kjøt
som ikke gjev etter;
sta (2), fast (3)
Døme
- vere trå til å arbeide;
- vere trå på sitt

Faste uttrykk

gå trått
- gå føre seg med lite fart eller framdrift;
  gå tregt
  det gjekk trått med salet av bustaden
- kjennast tungt
  dagane går trått for tida
tidt og trått
ofte, jamt
kome både tidt og trått
trå mage
forstopping;
treg mage
trå masse
treg masse
trått føre
føre som gjer det tregt eller vanskeleg å ta seg fram
regnet gav trått føre i skiløypa

trassig, trassug

adjektiv

Opphav

Tyding og bruk

som syner trass (;

sta (2), eigenrådig, motvillig;

Døme

eit trassig barn;
kjenne seg trassig og tverr

trass 1

substantiv hankjønn

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

sta (2) og stri (, 3) haldning;

eigenvilje, strilynne

Døme

vise trass;
gjere noko på trass

Faste uttrykk

på trass
berre av einvise eller for å terge;
utan god grunn
gjere noko på trass;
somle på trass

sta som eit esel

Tyding og bruk

særs sta;

Sjå: sta

Døme

far er sta som eit esel

staheit

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å vere sta;

sjølvrådigskap

stadig

adjektiv

Opphav

norrønt stǫðugr ‘som står fast’; av sta

Tyding og bruk

ikkje skiftande;
fast, jamn, stendig stø (3, 1)
Døme
- vêret har vore stadig i haust;
- ein stadig og påliteleg arbeidskar
vanleg (1);
hyppig, ofte
Døme
- vere ein stadig gjest i teateret;
- bli seinka av stadige avbrot
som ikkje endrar seg;
konstant, vedhaldande
Døme
- gå i ein stadig gledesrus
brukt som adverb: med korte mellomrom;
jamt, regelbunde
Døme
- han kjem stadig på besøk;
- det skjer stadig ulykker

Faste uttrykk

stadig vekk
- jamnleg, ofte
  ho er stadig vekk å høyre på radioen;
  det kjem nye produkt i handelen stadig vekk
- framleis, enno
  eg hang ut kleda i går kveld, og dei heng der stadig vekk
støtt og stadig
heile tida;
jamnleg, ofte
han er støtt og stadig på stadion

stabukk

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør bukk (

Tyding og bruk

sta, sjølvrådig person;

Resultater per side: